ΤΕΛΙΚΑ, ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΙ;
(Η ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΗ ΑΣΠΙΔΑ).
ΑΡΧΙΛΟΧΟΣ (D6, 5W)
-----------------------
Ασπίδι μεν Σαϊων τις αγάλλεται, ην παρά θάμνω,
Έντος αμώμητον, καλλιπον ουκ εθέλων.
Αυτόν δ’ εξεσάωσα. Τι μοι μέλει ασπίς εκείνη;
Ερρέτω! Εξαύτις κτήσομαι ου κακίω
--------------------------
Την ασπίδα μου κάποιος από τους Σάιους άγαλμα την έκανε και τη λατρεύει σαν εικόνισμα.
Όπλο αψεγάδιαστο. Δίπλα σε κάποιο θάμνο την παράτησα χωρίς να θέλω.
Φτάνει που σώθηκα. Γιατί να νοιάζομαι για κείνη την ασπίδα;
Να χαθεί και να χάνεται! Γρήγορα άλλη θα αποχτήσω. Χειρότερη δε θα είναι.
----------------------
ΣΧΟΛΙΑ: Η σωστή ερμηνεία βασίζεται στην αντίληψη που διατύπωσε ο Γάλλος ποιητής Πολ Βαλερί (1871-1945) ότι «Η ποίηση είναι ανάπτυξη ενός επιφωνήματος», δηλαδή έχει την αφετηρία της στο συναίσθημα. Στο απόσπασμα του Αρχιλόχου έχουμε σύγκρουση συναισθημάτων (Σάιος-Αρχίλοχος). Οι λέξεις με τη μεγαλύτερη συναισθηματική φόρτιση είναι το «αγάλλομαι», για τον Σάιο, που εκφράζει τη χαρά. Και «ερρέτω», για τον Αρχίλοχο, που εκφράζει έντονα(προστακτική) τη μεγάλη του λύπη. Εξ ου και ο τίτλος μας «ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΗ ΑΣΠΙΔΑ».
Είναι λάθος ο σχολιασμός του βιβλίου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το σχήμα λιτότητας (ου κακίω (=ου κακίονα)κακώς αποδίδεται αμείνονα. Χειρότερη ασπίδα είναι αυτή που τον ταπείνωσε. Και η άλλη που θα αποκτήσει ο ποιητής, θα είναι το ίδιο ή λιγότερο κακή από την πρώτη.
Η δικιά μας γενιά γνώρισε το υπέροχο αυτό ποίημα του Αρχιλόχου, με τον αδιάφορο τίτλο: «Η ΑΠΟΛΕΣΘΕΙΣΑ ΑΣΠΙΣ».Λες και χάθηκε κατά τη μεταφορά, ενώ χάθηκε στη μάχη.
Η πειραματική υποδειγματική διδασκαλία του ποιήματος έγινε στο Β΄ Λύκειο Τρίπολης. Την κατάγγειλε όμως ο «λειτουργικά» αναλφάβητος μαθηματικός του Β΄ Λυκείου Τρίπολης .ως αφεντικό τη ΔΑΚΕ Καθηγητών Αρκαδίας (Γ. Π.) και άλλοι εννέα.
Υπερθεματίζοντας τη θέση του «Σαρακατσάνου», που σε μια στιγμή κρίσεως συνειδήσεως (όταν ήταν Υπουργός Παιδείας, άλλα του είπα και άλλα έκανε) ζήτησε την κατάργηση της ΔΑΚΕ, διατυπώνουμε το ερώτημα: ΤΕΛΙΚΑ, ΜΑΣ ΚΥΒΕΡΝΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΑΝΑΛΦΑΒΗΤΟΙ!
Ο ποιητής και πολιτικός φιλόσοφος Αρχίλοχος εκφράζει την αστική αντίληψη της κοινωνίας του. Μια ασπίδα αξίζει τόσες δραχμές στα «ΧΑΛΚΕΙΑ» της Πάρου ή της Αθήνας. Είναι σημαντική η απώλειά της, αλλά δεν είναι και αναντικατάστατη.
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας