Τα παιδιά του σωλήνα
Η «Παρθένα του Βαρβακείου». Αντιγράφουσα).
----------------------------------
Η Παρθένα του Βαρβακείου
Δεν ήταν Αγγελος!.
Αγγελική ήταν!
Πίσυνος στη γενετική
του χάρτινου δοκιμαστικού σωλήνα
έβγαλε τα μικρά διαβολάκια της
από τα απόκρυφα του σώματός της.
Και τα απόθεσε κατά έδρας.
Και έμεινε μετέωρη!
Καθώς δεν ταίριαζαν με κανένα
από τα απόκρυφα θέματα της Αγωγής.
Και έμεινε μετέωρη, σαν το στόμα της Καθηγήτριας
που επαναλάμβανε αμήχανα.
Μα, κύριε Διευθυντά!
Πού να βάλω τον άσσο:
Και εγώ γυναίκα είμαι!

ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 2006
«Πτύε και χώρει»
----------------------------------------
Ο Τιμαγόρας, επιφανής Τεγεάτης, συνελήφθη με άλλους τέσσερις το 430 π.Χ. από τους Αθηναίους (μαρτυρία Θουκυδίδη), ενώ προσπαθούσαν να διεκπεραιωθουν στη Μ. Ασία και να ζητήσουν από τους Πέρσες να στραφούν εναντίον των Ελλήνων. Οι Αθηναίοι τους καταδίκασαν σε θάνατο αναπολόγητους ως προδότες της Αθήνας και των Ελλήνων και πέταξαν τα κορμιά τους στα φαράγγια για να τα φάνε τα σκυλιά και τα όρνια.
Από το ανύπαρκτο μνήμα του προδότη Τιμαγόρα ακούγεται η φωνή που ακολουθεί.
ΠΤΥΕ ΚΑΙ ΧΩΡΕΙ
ΤΙΜΑΓΟΡΟΥ ΤΕΓΕΑΤΟΥ, ΤΟΥ ΒΑΡΒΑΡΟΙΣ ΄ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΡΟΔΟΝΤΟΣ, ΣΗΜΑ
ΑΣΗΜΟΝ ΕΙΜΙ.ΟΨΙΝ ΑΠΟΣΤΡΕΨΑΣ, ΞΕΙΝΕ, ΠΤΥΕ ΚΑΙ ΧΩΡΕΙ.

Τιμαγόρου Τεγεάτου, του βαρβάροις ΄Ελληνας προδόντος, σήμα
άσημόν ειμι. ΄Οψιν αποστρέψας, ξείνε, πτύε και χώρει.

ΦΤΥΣΕ ΚΑΙ ΦΥΓΕ

Του Τιμαγόρα του Τεγεάτη, που πρόδωσε τους ΄Ελληνες στους βαρβάρους,
είμαι ένας ασήμαντος τάφος.
Γύρνα αλλού το πρόσωπό σου, ξένε,
φτύσε και φύγε.

Κατά το πνεύμα της Νέας Μεταρρύθμισης καθένας ό,τι θέλει γράφει και ό,τι θέλει λέει. Και οι Αναγνώστες Ψηφοφόροι σχολιάζουν κατά το δοκούν.
Πάντως, για τη διευκόλυνση της ανάγνωσης τονίζουμε πως το επίγραμμα κινείται στο πνεύμα των τραγωδιών του Αισχύλου. «ΠΑΘΟΣ-ΜΑΘΟΣ», παθαίνεις και μαθαίνεις. Ο Τιμαγόρας εδώ μιλάει πια σαν σοφός δάσκαλος. ΄Η ως Δημοτικός Σύμβουλος αποτυχόντος Δημάρχου.
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας

Ο Νόστος του Γρηγόρη Λαμπράκη.
«ΤΕΓΕΑ 2007»:Εθελοντισμός και Ειρήνη.
------------------------------
Ηρώα ήταν τόποι λατρείας προσώπων που ξεχώρισαν για τη θυσία τους και τη μεγάλη κοινωνική προσφορά. Δεν είναι τόσο ο λατρευτικός βωμός ή το άγαλμα, όσο η καθιέρωση ενός χώρου που ανήκει αποκλειστικά στη θεότητα ή τον τιμώμενο ήρωα. Θυμόμαστε τη φράση του Ξενοφώντα «ΙΕΡΟΣ Ο ΧΩΡΟΣ ΤΗΣ ΑΡΤΕΜΙΔΟΣ». Χώρος που τον οριοθέτησε, του έβαλε όρους (όρια). Το Ιερό Τέμενος της Αρτέμιδος.
Ακόμα και στην πρωτοχριστιανική περίοδο αναβιώνει ο όρος ΤΕΜΕΝΟΣ, από το ρήμα τέμνω (κόβω), όπως φαίνεται στην αρχαιοπρεπή επιγραφή της εκκλησίας του Αγίου Θύρσου στην Επισκοπή Τεγέας (ΤΟΥ ΣΕΠΤΟΥ ΤΟΥΤΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ….). Ουσιαστικά δηλαδή στην Κερασίτσα Τεγέας δημιουργήσαμε όχι μόνο ένα Μνημείο αλλά το «ΙΕΡΟ ΤΕΜΕΝΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΛΑΜΠΡΑΚΗ».
Ο χάλκινος ανδριάντας του Γρηγόρη Λαμπράκη, ελαφρώς υπερφυσικού μεγέθους, δεν είναι ασύντακτος. Συντάσσεται με τον περιβάλλοντα χώρο που σε μικρή κλίμακα τον λέμε πλατεία, απομονώνοντας από τα γνωρίσματά του μόνο την έννοια του πλάτους. Αλλά και έτσι υποδηλώνεται η έννοια του μνημείου, που θυμίζει τον ήρωα και τον καθιερωμένο σε αυτόν χώρο Σε μεγαλύτερη κλίμακα περιβάλλων χώρος του μνημείου είναι και ολόκληρο το χωριό Κερασίτσα με το οποίο συντάσσεται.
Η Πλατεία, «Πλατεία Οδός», έφερε στην Κερασίτσα, την Τεγέα, την Αρκαδία τον απόδημο για πάνω από εικοσαετίες Γρηγόρη Λαμπράκη. Η αποδημία του Αρκαδικού Οδυσσέα από τη δεύτερη πατρίδα του, την Ιθάκη, κράτησε 20 χρόνια. Και ο Νόστος του συνδυάστηκε με τη μνηστηροφονία.
Πολλοί οι μνηστήρες της θυσίας του Γρ. Λαμπράκη όλα αυτά τα χρόνια. Πολλοί τον χρησιμοποίησαν και σαν «ρόπαλο» αντιπαράθεσης. Ο ίδιος όμως έζησε με τη μοναδικότητα των ομηρικών ηρώων. Που ξεχωρίζουν σαν άτομα, και όχι σαν ομάδα. Ήταν επόμενο λοιπόν η ένταξή του σε μια ομάδα να δημιουργήσει την αντιπαράθεση κάποιας άλλης.
Μερικοί θα θέλανε τον ανδριάντα του στα μεγέθη του φασισμού και σταλινισμού, όπου κυριαρχεί το ιδανικό του μεγέθους, του όγκου και της δύναμης. Του φόβου υποτελών και αντιπάλων. Η φασιστική αρχιτεκτονική ζητά να επιβληθεί με τον όγκο, το ανέκφραστο μέγεθος. Επιβλητικό, αλλά αποξενωμένο. Καμία σχέση με το ελληνικό ιδανικό του μέτρου, του μεγέθους σε ανθρώπινη διάσταση.
Όπως εξελίχτηκαν τα πράγματα μετά από σαράντα τόσα χρόνια ο Γρηγόρης Λαμπράκης επιστρέφει ως φίλος στην Τεγέα και την Αρκαδία. Μπορεί η γενιά των απλών ανθρώπων και των μικρών παιδιών να τον πλησιάσει, να τον αγγίξει και να τον αγαπήσει. Για το ήθος του και όχι το μέγεθός του.
Έγινε ένα βασικό «Γνώρισμα της Ταυτότητας» ενός μικρού χωριού με τα μικρομάγαζα και τα σπίτια δίπλα σε τεμνόμενους δρόμους. Ένας «Παρόδιος Οικισμός» η Κερασίτσα Τεγέας. Και ο Λαμπράκης εντάχτηκε σε αυτή τη φιλική «εταιρική» σχέση. Δεν ήλθε για να πάρει, αλλά να δώσει, να προσφέρει. Σύμφωνα και με την Αριστοτελική αντίληψη της φιλίας. Να ωφελήσει, γιατί ο φίλος είναι ωφέλιμος.
Έτσι αυτό το «Τιμάμε το Γρηγόρη Λαμπράκη» μοιάζει σαν παραμύθι για μικρά παιδιά και αναλφάβητους. Αντίθετα ο Λαμπράκης αντιστρέφοντας τις προθέσεις προσώπων και τοπικών φορέων, ήλθε για να τιμήσει και τιμά την Τεγέα. Εθελοντής. Και έτσι πρέπει να τον δούμε. Σαν εκφραστή του Αρκαδικού Ιδεώδους του ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ, στη ζωή και τους τίμιους αγώνες του Όπως το επισφραγίζει και η εθελοθυσία του.
Ας δούμε λοιπόν σήμερα το Γρηγόρη Λαμπράκη σαν εκφραστή του Αρκαδικού Ιδεώδους του Εθελοντισμού και της Ειρήνης. Όπου και ο ίδιος νιώθει επόμενος, όχι πρωτοπόρος. Κάποιος Αλλος ασυγκρίτου μεγέθους πολύ πριν από αυτόν είπε το ανεπανάληπτο:«Ειρήνη Υμίν».
Ένα άλλο τοπικό θέμα, η «Οικία Γρηγόρη Λαμπράκη». είναι μια άλλη ιστορία. Ο Λαμπράκης για χρόνια παρέμενε άστεγος. Και το μόνο που ήξερε ο πολύς κόσμος ήταν το μικρό οικοπεδάκι που του είχαν παραχωρήσει κάποιοι πατριώτες του. Και μάλιστα με προβλήματα αντιπαροχής.
Αλλά αυτά ας τα δούμε καλύτερα προσεχώς. Να θυμόμαστε όμως πως πολλές φορές αυτό που μας λείπει είναι αυτό που υπάρχει πραγματικά . Σαν το θάνατο του Γρηγόρη Λαμπράκη. Πεθαίνοντας κέρδισε τη ζωή. Μια διαφορετική άλλη ζωή σε κοινωνική διάσταση..
Η πρόταση του «Συνδέσμου Φυσικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος» ήταν να μπει μια σεμνή πινακίδα στο χώρο που άλλοι προτείνουν για τον «Μεγάλο Ανδριάντα». Μια προαναγγελτική πινακίδα για τους βιαστικούς ταξιδιώτες του εθνικού δρόμου προς Σπάρτη: «ΚΕΡΑΣΙΤΣΑ, ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ». Θα κινούσε συνειρμικά το νου και την καρδιά τους. Πρόκληση και πρόσκληση σεμνού προσκυνήματος στο Ιερό Τέμενος της φερώνυμης πλατείας του στην Κερασίτσα.
Έτσι απλά θα γίνει σπίτι του το χωριό που τον γέννησε. Ένα Χρέος αδάπανης, αλλά πολύτιμης προσφοράς Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων Τεγέας. Με ευκαιρία αυτή ας φέρουμε στη μνήμη μας και την πανάρχαιη πίστη των Γηγενών Αρκάδων. Τους ανθρώπους τους γεννάει η γη και ο τόπος τους,
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας
http://arethusa.wordpress.com

R. VALLOIS. LE THÈATRE DE TÈGÈE.
BCH 1926. PL. V-X.
ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΤΕΓΕΑΣ
«Je fus frappè»
«Έμεινα κατάπληκτος», λέει ο πρώτος ανασκαφέας του Θεάτρου της Τεγέας R. Vallois στον απολογισμό της ανασκαφής του που δημοσιεύτηκε το 1926, με έξι κατατοπιστικούς πίνακες και εικόνες που απλώς θα τις αναφέρουμε, γιατί δεν μπορούν να συνοδέψουν το σημερινό σημείωμα. Τι γίνεται όμως από το 2004;
Αυτοί που «φραπεδιάζουν» (στο διπλανό αναψυκτήριο, Δήμαρχος και Τεγεατικοί) ανέχονται τη σημερινή αθλιότητα ανατολικά του Θεάτρου. Ακόμα και τα αρχιτεκτονικά μέλη των ανασκαφών του M. V. Bèrard πνίγονται από τα αγριόχορτα. Ο Δήμαρχος στήνει με προσωπική ανοχή και ευθύνη το γυφτοπανήγυρο της αθλιότητας που μας αφήνει κατάπληκτους. Και παρά τις εντολές των αρχαιολόγων. 1.000.000 € το χρόνο χάνει η Τεγέα και η Αρκαδία από τις παραλήψεις ή ενέργειες Δημάρχου και Δημοτικών Συμβούλων. Τέλος τα «Δημοτικά».
Της μελέτης του R. V. προτάσσεται η πρώτη φωτογραφία Εικ. 1.- «Η Βασιλική της Παλαιο-Eπισκοπής ορατή από Νοτιο-Ανατολικά και το ορατό μέρος του αναλήμματος του Θεάτρου της Τεγέας. (Φωτογρ. Μ. Clemmensen)» και ακολουθεί το κείμενο που θα το δούμε μέχρι του σημείου της περιγραφής του Θέατρου.
Σ’ ένα ακρωτηριασμένο κομμάτι, ο Τίτος Λίβιος σημειώνει, ανάμεσα σε άλλα παραδείγματα της μεγαλοδωρίας του Αντιόχου του Επιφανούς, την κατασκευή ενός μαρμάρινου θεάτρου στην Τεγέα το οποίο αυτός ο Πρίγκηπας (βασιλιάς) είχε αναλάβει.(1) :
« Tegeae theatrum magnificum e marmore facere instituit ( scil. Antiochus Epifanes)(2)».
(1) Tite-Live, XLI, 20.
(2) Paus. IG V.2, p.5 1.53.πρέπει να ξανατοποθετήσουμε το όνομα αυτού στη
θέση του Perseus; Cf. Ibid., p XXVII, 1. 162 et suiv.
Οι αναζητήσεις του M. V. Bèrard έδειξαν ότι υψωνόταν «στα 200 ή 300 μέτρα περίπου της Βορειο-Ανατολικής γωνίας της Αγοράς (1), πράγμα που ανταποκρίνεται στην ένδειξη του Παυσανία (2), «ου πόρρω δε της αγοράς θέατρόν εστί και προς αυτώ βάθρα εικόνων χαλκών». Ένα μικρό μέρος από το ανάλημμα ήταν χωρίς αμφιβολία ορατό ανέκαθεν πίσω από το κυκλοτερές μέρος της αρχαίας Βασιλικής της Παλαιο-Επισκοπής, στην οποία χρησίμευε για θεμέλιο, (εικ. 1) αλλά ήταν όλο αυτό μόνον που γνωρίζαμε γι’ αυτό το σημείο. «Δεν μπόρεσα, λέει ο M. Bèrard, να καθορίσω ούτε τον προσανατολισμό, ούτε το μέγεθος του Θεάτρου, τα τριγύρω χωράφια ανήκαν σε ιδιώτες». Αλλοι πίστεψαν άδικα ότι το κοίλον ήταν στραμμένο προς τα Βορειο-δυτικά (3).
(1) V. Bèrard, Tègèe et la Tègeatide, BCH, XVII (1893) p. 14
(2) Pausanias, VIII, 49,1.
(3) J. G. Frazer, Pausanias, t. IV p. 437. Πάνω στο πλάνο της Τεγέας, που δημοσιεύτηκε από τον M. Bèrard, BCH, XVI (1892), pl XIII, το Θέατρο αναπαραστάθηκε με σχηματικό τρόπο και δεν έχει καθορισμένο προσανατολισμό.
Αφότου επισκέφτηκα για πρώτη φορά, την Τεγέα, την άνοιξη του 1909, έμεινα έκθαμβος-κατάπληκτος «Je fus frappè» από την καλή εξωτερική εμφάνιση του μαρμάρινου τοίχου και μου φάνηκε ότι μία ανασκαφή θα μπορούσε να δώσει σπουδαία αποτελέσματα. Για να πω την αλήθεια, αρκετά σοβαρές δυσκολίες παρουσιάστηκαν, γιατί το οικόπεδο που ανήκει στον Τεγεατικό Σύνδεσμο ήταν κατειλημμένο στα Δυτικά της Εκκλησίας από ένα μεγάλο κήπο φυτεμένο με οπωροφόρα δένδρα και φυτώρια. Πριν να επιχειρήσω τίποτα έπρεπε να εξετάσω επί τόπου και να επιχειρήσω μια συνεννόηση με τους κατόχους. Ο κ. Μ. Ch. Dugas, που ανέλαβε υπ’ ευθύνη του την επόμενη χρονιά τη δημοσίευση του ναού της Αλέας Αθηνάς, είχε την φιλική διάθεση να ενδιαφερθεί για τα σχέδιά μου. Στο τέλος του Μάη του 1912, μου ανήγγειλε ένα ευνοϊκό γεγονός: Σκάβοντας τρύπες τον χειμώνα σε ένα λιβάδι, στο Βόρειο μέρος του κήπου, όπου ήθελαν να φυτέψουν δένδρα οι κηπουροί, έφεραν στο φως πολλούς τοίχους από τους οποίους μερικοί ήταν ακόμη θεατοί, ίσως επρόκειτο για κατασκευές της σκηνής. Η Εφορία αφού ανέστειλε τις εργασίες της φύτευσης θα είχε τον καιρό να εξερευνήσει το λιβάδι και τις γειτονικές περιοχές στα Ανατολικά και στα Νότια, από τις οποίες η μία ήταν χέρσα και η άλλη καλυμμένη μόνον με μερικά παρτέρια λουλουδιών.
Πράγματι δεν κουραστήκαμε να κερδίσουμε την συγκατάβαση του Διευθυντή της Γαλ. Σχολής των Αθηνών κ. M. Th. Homolle, που έθεσε στη διάθεσή μας μια πίστωση, αρκετή για να πραγματοποιήσουμε έρευνες και τη συγκατάνευση του Τεγεατικού Συνδέσμου του οποίου ο πρόεδρος κ. Δημήτριος Σαραντόπουλος καθ’ όλη τη διάρκεια των αναζητήσεών μας, εκδήλωσε προς εμάς τις πιο γενναιόδωρες προετοιμασίες και φροντίδες. Εκφράζοντας εδώ τις ευχαριστίες μας, που μας ενέπνευσαν αυτοί οι ευγενικοί τρόποι, πρέπει να πω επίσης ότι ο κ. Οικονόμου, έφορος αρχαιοτήτων είχε σχεδιάσει να κάνει ο ίδιος μια ανασκαφή στο Θέατρο και ο οποίος, μαθαίνοντας τις προθέσεις μας, μας άφησε όλη τη διεύθυνση των εργασιών με μία αμεροληψία, την οποία δεν θα ξέραμε πώς να την αναγνωρίσουμε.
Επιστρέφοντας στην Τεγέα από την αρχή του Σεπτέμβρη, ο κ. Dugas ήθελε ευχαρίστως να επιφορτισθεί να οδηγήσει τις πρώτες αναγνωρίσεις. Τα χαρακώματα που άνοιξε στο καλλιεργημένο μέρος που γειτόνευε άμεσα με τον κήπο στο Βόρειο μέρος, τα πιο απομεμακρυσμένα της Εκκλησίας συνάντησαν μόνο τοίχους και θεμέλια μιας όψιμης εποχής, προφανώς Βυζαντινής. Τους σταμάτησε αμέσως και παρακάλεσε τον M. Mogens Clemensen, τον συνεργάτη του στο Ναό της Αλέας Αθηνάς, να του συντάξει ένα σχέδιο και αυτό για να τα επιχωματώσει στη συνέχεια (pl. V-VII) (1). Επιπλέον στο Νότιο μέρος, είχε βρει ένα ισχυρό τοίχο Ελληνιστικής εμφάνισης. Συνεχίζοντας να τον απελευθερώνει προς την διεύθυνση της Εκκλησίας, αναγνώρισε γρήγορα εκεί την προέκταση του αναλήμματος. Το θέατρο, άρα δεν ήταν προσανατολισμένο προς τον Βορρά ή τα Βορειο-Δυτικά όπως το είχαν ελπίσει, αλλά προς την Δύση και η σκηνή έπρεπε να κρύβεται κάτω από τον δενδροφυτευμένο κήπο.
(1). Έφερα το σήκωμά του πάνω στο πλάνο του Θεάτρου. Έχει για άξονα τη γραμμή των 75.70 μ. χαραγμένη ανάμεσα σ’ ένα δένδρο φλαμουριάς στα Δυτικά, και τη γωνία ενός σύγχρονου κτιρίου στα Ανατολικά. Οι πλευρές του, χωρίς σχέση με τις δικές μου, δείχνουν το βάθος από πάνω από το σύγχρονο έδαφος.
Όταν έφτασα στην Τεγέα προς στις 20 του Σεπτέμβρη, ένα καινούργιο χαράκωμα είχε ανοιχτεί διασχίζοντας το κοίλον, πολύ κοντά στα Βόρεια της Εκκλησίας ( εικ. 2). Το έσκαψα σε βάθος μέχρι τις προσεγγίσεις του κήπου χωρίς να συναντήσω εκεί για πολλές μέρες τίποτε άλλο παρά μόνον χριστιανικούς τάφους.
Μερικοί τάφοι ήταν καλυμμένοι από πέτρες ή επεξεργασμένα μάρμαρα, ανάμεσα στα οποία βρίσκονταν επιτύμβιες στήλες της αυτοκρατορικής εποχής. Μπορούμε να δούμε τον έναν απ’ αυτούς τους τάφους κομμένο από το χαράκωμα στην φωτογραφία 3 ( Τ ). Παρόλα αυτά όμως το μέρος του αναλήμματος που ανακαλύφτηκε πρόσφατα είχε ακολουθηθεί παραπάνω από 27 μέτρα. Ήταν εύκολο να δούμε ότι δεν επεκτεινόταν παραπέρα στα Δυτικά. Απελευθερώνοντας το άκρο μέχρι τα θεμέλια, πέτυχα την παραπλήσια διεύθυνση του ευθύγραμμου υπερειστικού τοίχου που στόλιζε την πάροδο και δεν να τον ξαναβρώ 10 μέτρα πιο μακριά πάνω στο διάσχισμα μιας αλλέας του φυτωρίου.
Fig. 2: Χαράκωμα διασχίζον το κοίλον στα βόρεια της Βασιλικής.
Αυτή η καθορισμένη γραμμή, οδήγησε ένα χαράκωμα ακολουθώντας την κύρια αλλέα του κήπου: Έπρεπε να κόψει από διάστημα σχεδόν κάθετα, το προσκήνιο και
τη σκηνή. Τελειώσαμε πράγματι με το να τα συναντήσουμε αλλά σε ένα βάθος μεγαλύτερο από 3 μέτρα (fig. 18 και 19). Αυτό μ’ ανάγκασε να ανασκάψω επίσης πιο βαθειά στο εξωτερικό της πόρτας του κήπου όπου έψαχνα ακόμη μάταια τις πρώτες γραμμές των σκαλοπατιών. Φθάνοντας στο επίπεδο της ορχήστρας έπρεπε να βεβαιωθώ ότι είχαν χαθεί εντελώς.
(Fig.3- Χαράκωμα στο εξωτερικό της πόρτας του κήπου ορατό από το Νότιο μέρος . Στα βάθος μαρμάρινη ράβδος. α,β διάδρομος χαλικόστρωτος και κανάλι από πηλό (κεραμίδι) υ. Από πάνω χριστιανικός τάφος, Τ.).
Αλλά μια μαρμάρινη ράβδος σχεδόν ευθύγραμμη που προπορευότανε ενός διαδρόμου και ενός πήλινου καναλιού μου φάνηκε ότι σχημάτιζε απ’ αυτήν την πλευρά το εσωτερικό σύνορο του κοίλου.
Μια συμπληρωματική έρευνα πάνω στο ανάλημμα στα Νότια της Εκκλησίας, με είχε εφοδιάσει με σημεία ήδη σημαντικά, με σημάδια στους τοίχους (κυκλικές πλάκες που έδειχναν το ύψος) αρκετά για μια πρώτη τριγωνική καταμέτρηση. Μπόρεσα να διαπιστώσω ότι η εξωτερική καμπύλη ήταν τέλεια κυκλική και από αυτήν καθόρισα το κέντρο. Αυτό έγινε, αρκούσε να οδηγήσω απ’ αυτό το σημείο μια κάθετη γραμμή στη σκηνή για να βρω τον άξονα του Θεάτρου. Ξαναφέρνοντας στα Νότια αυτού τον άξονα και συμμετρικά τη γραμμή της Νότιας παρόδου μπορούσαμε να τοποθετήσουμε πάνω στο χωράφι με μία ικανοποιητική ακρίβεια τη γωνία Νότου-Δύσης του αναλήμματος. Απ’ αυτήν την πλευρά ευτυχώς τα δένδρα ήταν τοποθετημένα με αρκετό διάστημα ανάμεσά τους. Η γωνία του αναλήμματος φάνηκε (Fig. 10). Καλύτερα διατηρημένη από εκείνη του Βορρά, μας έδειχνε τα απομεινάρια μιας σκάλας που έπρεπε να οδηγεί τους θεατές μέχρι το διάζωμα. Ψάχνοντας στα Νότια της εκκλησίας πολύ κοντά στην τελευταία μου έρευνα είχα την ικανοποίηση να νακαλύψω, κάτω από ένα αδύνατο στρώμα χώματος μια άλλη σκάλα σε πολύ καλύτερη κατάσταση.(Fig.4) Το χάραγμα του Θεάτρου γινόταν αρκετά καθαρό για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε χωρίς δισταγμό τον Νότιο τοίχο της σκηνής. Τον ακολούθησα σ’ όλο το μήκος απελευθερώνοντας με το ίδιο κτύπημα τα άκρα του υπερειστικού τοίχου που περικύκλωνε τη γειτονική πάροδο (Fig. 22).
Αυτές οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν από μια μικρή ομάδα, 6-10 εργατών, υπό την επίβλεψη του επιστάτη αρχχαιοτήτων κ. N. Grimanis από τον οποίο έχω την ευχαρίστηση να θυμηθώ τον έμπειρο ζήλο του. Στην αρχή του Νοέμβρη, συνεχείς βροχερές μέρες με ανάγκασαν να αναβάλω τις εργασίες. Λυπούμενος που δεν μπορούσα να ανοίξω άλλα χαρακώματα ούτε ακόμη να φαρδύνω τόσο όσο είχα ευχηθεί εκείνο το χαράκωμα που κατέληγε στην πόρτα του κήπου και που τελικά είχε αποκαλύψει τις πιο περίεργες προπαρασκευές, επωφελήθηκα από μικρές διακοπές της κακοκαιρίας για να τελειώσω τις λεπτομερείς καταγραφές πριν επιχωματώσω τις αλλέες και τους άλλους τόπους του περάσματος. Το Θέατρο ήταν πάρα πολύ κακοδιατηρημένο για να αξίζει τα έξοδα μιας δαπανηρής ανασκαφής. Πράγματι, η αναγνώριση του 1912 μας έμαθε σχεδόν όλα όσα μπορούσαμε να μάθουμε από αυτήν. Θα αρκούσαν μερικές συμπληρωματικές έρευνες για να μην μας αφήσει η έρευνα να επιθυμήσουμε τίποτα περισσότερο. Μην έχοντας από τότε μπορέσει να την ξαναεπιχειρήσουμε, πιστεύω ότι πρέπει να παραδώσουμε όποια κι αν είναι τα αποτελέσματα της έρευνάς μου.
Fig. 4.- Η σκάλα του Νότιο-Ανατολικού μέρους. Σύνολο: Στο τελευταίο πλάνο, ο
τοίχος του κήπου πάνω στον οποίο σημειώθηκε η βάση της τριγωνικής καταμέτρησης.
Το πλάνο μπορεί να θεωρηθεί για αρκετά ακριβή αν και έγινε με ένα απλό γωνιόμετρο με κλωστές χωρίς γυαλί και κάτω από άσχημες συνθήκες. Τα σημεία της τριγωνικής καταμέτρησης εξασθενίζοντας σχεδόν όλα στην όραση έπρεπε να τα φθάσουμε διά μέσου της κλωστής κατά στάθμην, συχνά σε πολλά μέτρα κάτω από το
πλάνο του σημαδέματος. Οι αποστάσεις ήταν επίσης πολύ δύσκολο να μετρηθούν σε
ένα κομμάτι γης κομμένο από σκαμμένα χώματα ή τοίχους και καλυμμένο σε ορισμένα σημεία από φυτά. Είχα τοποθετήσει τη βάση της γωνιομέτρησης στον μικρό τοίχο που ορίζει τον κήπο στην Ανατολή (Fig. 4). Αναγκάστηκα να τον επιμηκύνω προς τα Νότια και να πολ/σω τις στάσεις. Αυτά τα σημεία είχαν καθορισθεί με μίνιο πάνω στο μικρό τείχος. Εάν είναι ακόμη ορατοί, πράγμα που αμφιβάλλω, πρέπει να ξαναβρούμε το σημείο 3 αμέσως στα Βόρεια της πόρτας του κήπου. Σε κάθε περίπτωση η Εκκλησία και η αποθήκη προσφέρουν ασφαλή σημάδια για να τοποθετήσουμε το πλάνο.
Η μέτρηση διά της στάθμης, πρέπει να το πω αφήνει θέση για αβεβαιότητες. Ίσως το όργανο της σκόπευσης που διέθετα να λειτουργούσε άσχημα. Μερικές πλευρές έπρεπε να εγκαθιδρυθούν με την βοήθεια των μέσων όρων ανάμεσα σε αποτελέσματα που διέφεραν από πολλά εκατοστά. Μοίρασα τη συμβολή Ο στη βάση του προσκήνιου που είχε ανακαλυφθεί κάτω από την αλλέα του κήπου. Η αρχή είχε παρθεί στην πραγματικότητα 4 μέτρα πιο ψηλά πάνω στην γωνία B.-Δ. του κατωφλιού, μπροστά στην πόρτα που ανοίγει στο μέσον της δυτικής πρόσοψης της Βασιλικής.
Αυτά σήμερα για το δράμα και την τραγωδία του Θεάτρου Τεγέας.
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας
http://arethusa.wordpress.com

Xαίρετε.
*****
Εγώ φεύγω,
παίρνοντας μαζί μου
τα οράματα της Παιδείας.

Και έχω την ευτυχία να δω
με τα ίδια μου τα μάτια
αυτόν που θα πάρει τη θέση μου
κουβαλώντας στις αποσκευές του
τα δικά του όνειρα.

Εσείς όμως,
αν δε μπορείτε να κοιτάξετε μακριά,
τουλάχιστον ονειρευτείτε.
Π. Ψυχικό, 28-5-1997

Για την Ελένη,
των τριάκοντα Μαΐων
και της μιάς Άνοιξης.

Με αγάπη.



Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας

Οι Οινούσσες της Νέας Δημοκρατίας
Πολιτικός Πολιτισμός.
-----------------------
Περιμάζεψαν ισοβίως το Τέρας
που κατασπάραξε τον Καθηγητή.

Ένα ζώο λιγότερο
στο Τσίρκο της Εξουσίας.

ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ, Τρίπολη, 23 Μαρτίου 1993.
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Ν. ΑΡΚΑΔΙΑΣ
ΘΕΜΑ: Επέκεινα της ερμηνείας
Τη διδασκαλία (οποιαδήποτε διδασκαλία) μπορούμε να τη δούμε σαν κείμενο, και να την αναλύσουμε στα τέσσερα στα τέσσερα στάδια μια φιλολογικής ανάλυσης: Ανάγνωση κειμένου, μετάφραση, σχολιασμό και ερμηνεία. Η αξιολόγηση μιας διδασκαλίας είναι ένα στάδιο προωθημένο (επέκεινα της ερμηνείας).
Αυτός που μου έθεσε το πρόβλημα αξιολόγησης της φράσεως (συντάγματος) «όλα τα φυτά παρόντα», έμεινε στο στάδιο της μετάφρασης «όλα τα παιδιά παρόντα» κακά μεταφρασμένα από σύνθεση δύο βαθύτερων δομών.
Οι μαθητές είναι φυτά.
Οι μαθητές είναι παρόντες.
Το κείμενο όμως είναι καθαρά επικοινωνιακό και μπορεί να ερμηνευτεί σαν απόκλιση από τη «νόρμα» της γλώσσας. (γλώσσα τάξης) με δύο άξονες:
Την Καθηγήτρια και
Τους Μαθητές.
Το συνοδευτικό κείμενο, με την ποιητική χρήση της γλώσσας, ερμηνεύει και αξιολογεί τη φράση με άξονα κατεύθυνσης την Καθηγήτρια. Και μεταθέτει (σκόπιμα) την αξιολόγηση στον αξιολογητή (Βλητοκάνθαρο). Και γενικεύει (στην Αρκαδία. . ).
Και το συμπερασματικό ερώτημα: Πόσο δύσκολη ή δυνατή είναι η αξιολόγηση μιας διδασκαλίας από «Επιθεωρητές» ή «Νεοεπιθεωρητές»;
Με εκτίμηση
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: ΥΠΕΠΘ, Διεύθυνση Σπουδών Δ. Ε.
Π.Ι. (Μεσογείων 396, ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ).
ΟΛΜΕ(Ερμού-Κορνάρου 2): Αιρετούς Σ. :
Γραφείο Σχολικών Συμβούλων:…………………………………………

Α Κ Ε Φ Α Λ Ο Ν
΄Εστησαν το πανηγύρι στα Σπάτα
κι εδώ, ανάμεσα Μουσών και Παπαδιαμάντη
συνθλίβονται τα στέμφυλα
για να βγει και η τελευταία
σταγόνα του καλοκαιριού.
Τα λύματα στοιβάζονται
στο βρώμικο οικόπεδο.

Γ Ε Ν Ι Κ Α Ι Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ι Σ Ε.Π.Ε.

Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης,
το Σχολείο και,
Κ α λ ή Σ χ ο λ ι κ ή Χ ρ ο ν ι ά.

Σεπτέμβρης,1993.

Η ΕΥΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΩΝ
(Δέηση)
----------------------------
Ο πυρωμένος ήλιος μέθυσε
Τα Χαμομήλια του Κάμπου.
Παθιασμένα τα χείλη σου
Ανοιξαν και αποκοιμήθηκαν
Οι κόκκινες ρόγες των κερασιών.
Ανάμεσα στα μεστωμένα στάχια
Το κορμί σου δέεται
Για την ευφορία των καρπών της Γης.
Αυτή η τελετή δεν έχει Αρχή
Ούτε τέλος.
(1993)

ΔΙΠΛΟ ΣΟΝΕΤΟ
Εμπρός κι Εμείς
---------------
Πάνω απ’ την Πίνδο και πάλι
Της Τιμής οι καινούργιοι φρουροί
Απαντάμε εμείς σαν μεγάλοι
Στων εχθρών τη δειλή προσταγή.

Ξανανθίζουν της δάφνης οι κλώνοι
Και φουντώνουν παντού οι μυρτιές
Μία σκέψη το νου γιγαντώνει
Να στεφθούμε κι εμείς νικητές.

Εμπρός. Εμπρός η νεότης
Της παλιάς μας της δόξας της πρώτης
Ας γενούμε, εμπρός, ουραγοί.

Την ασπίδα, Σπαρτιάτισσες μάνες,
Κι ας ηχήσουν καινούργιοι παιάνες
Με τον ήχο τους σ’ όλη τη γη.

Μιας Παλιάς Διαθήκης εμείς κληρονόμοι
Σε καινούργιο ναό για προσκύνημα πάμε
Με το βήμα αργό, που της φύσης οι νόμοι
Στης καρδιάς μας το σθένος μπροστά δε χωράνε.

Της παλιάς Σαλαμίνας διαλάμπει η δόξα
Και μιας νέας ηχούν απ’ το «Ίτε….» οι βράχοι
Απ’ την πρώτη σημαία να μείνει μια λόξα
Να την κάμει βωμό η γενιά όπου θα ’ρθει.

Εμπρός. Εμπρός η νεότης
Της παλιάς μας της δόξας της πρώτης
Ας γενούμε, εμπρός, ουραγοί.

Την ασπίδα, Σπαρτιάτισσες μάνες,
Κι ας ηχήσουν καινούργιοι παιάνες
Με τον ήχο τους σ’ όλη τη γη.

(Παιδαγωγική Ακαδημία Τρίπολης, 1952)

ΔΙΠΛΟ ΣΟΝΕΤΟ
Εμπρός κι Εμείς
---------------
Πάνω απ’ την Πίνδο και πάλι
Της Τιμής οι καινούργιοι φρουροί
Απαντάμε εμείς σαν μεγάλοι
Στων εχθρών τη δειλή προσταγή.

Ξανανθίζουν της δάφνης οι κλώνοι
Και φουντώνουν παντού οι μυρτιές
Μία σκέψη το νου γιγαντώνει
Να στεφθούμε κι εμείς νικητές.

Εμπρός. Εμπρός η νεότης
Της παλιάς μας της δόξας της πρώτης
Ας γενούμε, εμπρός, ουραγοί.

Την ασπίδα, Σπαρτιάτισσες μάνες,
Κι ας ηχήσουν καινούργιοι παιάνες
Με τον ήχο τους σ’ όλη τη γη.

Μιας Παλιάς Διαθήκης εμείς κληρονόμοι
Σε καινούργιο ναό για προσκύνημα πάμε
Με το βήμα αργό, που της φύσης οι νόμοι
Στης καρδιάς μας το σθένος μπροστά δε χωράνε.

Της παλιάς Σαλαμίνας διαλάμπει η δόξα
Και μιας νέας ηχούν απ’ το «Ίτε….» οι βράχοι
Απ’ την πρώτη σημαία να μείνει μια λόξα
Να την κάμει βωμό η γενιά όπου θα ’ρθει.

Εμπρός. Εμπρός η νεότης
Της παλιάς μας της δόξας της πρώτης
Ας γενούμε, εμπρός, ουραγοί.

Την ασπίδα, Σπαρτιάτισσες μάνες,
Κι ας ηχήσουν καινούργιοι παιάνες
Με τον ήχο τους σ’ όλη τη γη.

(Παιδαγωγική Ακαδημία Τρίπολης, 1952)

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.
Π.Ψυχικό,16 Οκτωβρίου 1995.

28η Οκτωβρίου.
Με γέννησε πρόωρα
η λάσπη και το χιόνι.
Μεγάλωσα χωρίς θερμοκοιτίδα,
μέσα στην παγωμένη μήτρα
μιας Ηπειρώτισσας μάνας.
Ο ουρανός της δόξας είναι φτιαγμένος για άλλους.
Εγώ, θα κουβαλάω πάντα
το δικό μου βαρύ φορτίο.
Το πολύ πολύ να φτάσω
στις βουνοκορφές της Πίνδου.
Γιατί, είμαι το παιδί της στέρησης.
Είμαι το παιδί που θα ζήσει.

2. Λευκό χαρτί.
Πορευτήκαμε στο Μέτωπο
φορτωμένοι στους ώμους μας
το χρέος μιας ολόκληρης φυλής.
Τη μέρα του γυρισμού
κρατούσαμε στη χούφτα μας
ένα μικρό συμβόλαιο.
Κάποιοι άγνωστοι νέοι
μια παγερή νύχτα του Νοέμβρη
έβαλαν δυσανάγνωστη υπογραφή.
Το μελάνι ξεθώριασε.
΄Ένα λευκό χαρτί
περιμένει τη δική σας υπογραφή.
Με τα δικά σας χέρια.
Ε υ κ ρ ι ν ή. Ε υ α ν ά γ ν ω σ τ η.

(Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας )

Η γραφομηχανή
Η ανατροπή του δυναστικού καθεστώτος Ρουμανίας, μας έκανε μάρτυρες πλήθους εκπλήξεων. Ένα καθεστώς στημένο στο όνομα ενός ανύπαρκτου σοσιαλισμού. Σαν τις τόσες βαρβαρότητες, που γίνονται στο όνομα της ελευθερίας. Θα τον λέγαμε, λοιπόν, ονομαστικό ή, σολοικίζοντα και λιγάκι, ανυπαρκτό σοσιαλισμό. Το καλαμπόκι ήταν στα είδη «εν επαρκεία». Κάπου 200 κιλά ήταν η οικογενειακή μερίδα, κατά δήλωση του ετοιμοθάνατου δικτάτορα. Θα μπορούσαμε έτσι, προχωρώντας σε πολιτική ανάλυση, να υπολογίσουμε πόσα σπυριά αντιστοιχούν σε κάθε μέλος μιας Ρουμάνικης οικογένειας. Αλλά δεν το κάνουμε, γιατί προτιμάμε να αναφερθούμε στα πολύτιμα απαγορευμένα είδη (εν ανεπαρκεία, φυσικά).
Τέτοιο είδος, πολέμιο του καθεστώτος, ήταν η γραφομηχανή. Ο ιδιοκτήτης της έπρεπε να δηλώσει την κατοχή της (και φυσικά την αχρηστία της). Η Ρουμάνικη τηλεόραση το ανέφερε μεταξύ των ακροτήτων του καθεστώτος. Και είναι αλήθεια πως η πληροφόρηση (παραγωγή και διακίνηση ιδεών) με μέσο μια απλή γραφομηχανή είναι μηδενική. Με μια μόνη διαφορά: Ταξινομείται στα είδη που σχετίζονται με την πληροφόρηση, την επικοινωνία. Και η δυνατότητα πληροφόρησης είναι ουσία της δημοκρατίας.
Στην αρχαιότητα, στον 6ο αιώνα π. Χ., το αίτημα της δημοκρατίας κατά τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις ήταν αίτημα ισότητας στο δικαίωμα πληροφόρησης του συναθροισμένου λαού. Η δημοκρατία εκφραζόταν με τη δυνατότητα της πληροφόρησης. Η «Ισηγορία» επιβίωνε σαν ταυτόσημη με τη δημοκρατία έννοια. Και η γραφομηχανή ήταν απλώς μια σταγόνα πληροφόρησης, μια σταγόνα δημοκρατίας που δεν έπρεπε να κυλήσει στο χώμα.
Μια τόσο στεγνή γη, σαν τη Ρουμάνικη, μόνο με ποταμούς αίματος μπορούσε να αποκτήσει την ευφορία της Ελευθερίας. Και σήμερα ξαφνιάζονται και προβληματίζονται όσοι ήταν απληροφόρητοι και ανύποπτοι θεατές του τεκταινόμενου δράματος. Λες και ήταν απαγορευμένη η μηχανή σ’ ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
«Κ. Ν. Παρασκευή, 12 Ιανουαρίου 1990)

Η γραφομηχανή
Η ανατροπή του δυναστικού καθεστώτος Ρουμανίας, μας έκανε μάρτυρες πλήθους εκπλήξεων. Ένα καθεστώς στημένο στο όνομα ενός ανύπαρκτου σοσιαλισμού. Σαν τις τόσες βαρβαρότητες, που γίνονται στο όνομα της ελευθερίας. Θα τον λέγαμε, λοιπόν, ονομαστικό ή, σολοικίζοντα και λιγάκι, ανυπαρκτό σοσιαλισμό. Το καλαμπόκι ήταν στα είδη «εν επαρκεία». Κάπου 200 κιλά ήταν η οικογενειακή μερίδα, κατά δήλωση του ετοιμοθάνατου δικτάτορα. Θα μπορούσαμε έτσι, προχωρώντας σε πολιτική ανάλυση, να υπολογίσουμε πόσα σπυριά αντιστοιχούν σε κάθε μέλος μιας Ρουμάνικης οικογένειας. Αλλά δεν το κάνουμε, γιατί προτιμάμε να αναφερθούμε στα πολύτιμα απαγορευμένα είδη (εν ανεπαρκεία, φυσικά).
Τέτοιο είδος, πολέμιο του καθεστώτος, ήταν η γραφομηχανή. Ο ιδιοκτήτης της έπρεπε να δηλώσει την κατοχή της (και φυσικά την αχρηστία της). Η Ρουμάνικη τηλεόραση το ανέφερε μεταξύ των ακροτήτων του καθεστώτος. Και είναι αλήθεια πως η πληροφόρηση (παραγωγή και διακίνηση ιδεών) με μέσο μια απλή γραφομηχανή είναι μηδενική. Με μια μόνη διαφορά: Ταξινομείται στα είδη που σχετίζονται με την πληροφόρηση, την επικοινωνία. Και η δυνατότητα πληροφόρησης είναι ουσία της δημοκρατίας.
Στην αρχαιότητα, στον 6ο αιώνα π. Χ., το αίτημα της δημοκρατίας κατά τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις ήταν αίτημα ισότητας στο δικαίωμα πληροφόρησης του συναθροισμένου λαού. Η δημοκρατία εκφραζόταν με τη δυνατότητα της πληροφόρησης. Η «Ισηγορία» επιβίωνε σαν ταυτόσημη με τη δημοκρατία έννοια. Και η γραφομηχανή ήταν απλώς μια σταγόνα πληροφόρησης, μια σταγόνα δημοκρατίας που δεν έπρεπε να κυλήσει στο χώμα.
Μια τόσο στεγνή γη, σαν τη Ρουμάνικη, μόνο με ποταμούς αίματος μπορούσε να αποκτήσει την ευφορία της Ελευθερίας. Και σήμερα ξαφνιάζονται και προβληματίζονται όσοι ήταν απληροφόρητοι και ανύποπτοι θεατές του τεκταινόμενου δράματος. Λες και ήταν απαγορευμένη η μηχανή σ’ ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο.
«Κ. Ν. Παρασκευή, 12 Ιανουαρίου 1990)

ΑΡΚΑΔΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
«ΕΡΑΤΩ», το δέντρο του Ήλιου.
------------------------
Η κορυφή του Βορείου Όρους εντάσσεται στα λεγόμενα «ΙΕΡΑ ΚΟΡΥΦΗΣ». Τα συναντάμε και στο Μινωικό Πολιτισμό της Κρήτης. Αλλά και τα ανάκτορα των Μυκηναίωνν Βασιλέων βρίσκονται σε μια κορυφή μικρού όρους και έχουν λατρευτικό χαρακτήρα.
Έτσι η «Άκρα Πόλις»(Ακρόπολις) της πρώιμης αρχαιότητας(των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων) που μετασχηματίζεται σε ακρόπολη, διατηρεί τον παλιό ιερό λατρευτικό χαρακτήρα της. Γι’ αυτό και η «Τεγέα των Δημοτών»(η Τεγέα των εννέα δήμων) είχε σαν θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο το λόφο του Κλαρίου Διός (το σημερινό λόφο του Αγίου Σώστη), όπου οι «πολλοί των βωμών» (Παυσαν. VIII, 53,9). «Το δε χωρίον το υψηλόν, εφ’ ού και οι βωμοί Τεγεάταις εισίν οι πολλοί». Και επομένως ο ίδιος λόφος («χωρίον υψηλόν») αποτελεί την πρώιμη Ακρόπολη της Αρχαίας Τεγέας.Οι Αϊ-Λιάδες των Αρκαδικών Βουνών αποτελούν τα νεώτερα «Ιερά Κορυφής» και προβάλλονται ως χαρακτηριστικά του Αρκαδικού τοπίου.
Η Αρχαία Τεγέα των ιστορικών χρόνων αποτελούσε το γνησιότερο περιβαλλοντικό χαρακτηριστικό της Αρκαδίας που στα χρόνια του Ηροδότου προσομοιάζεται με ορχήστρα. Μπορεί να την οριοθετήσουμε προσθέτοντας Τεγέα, Τρίπολη, Κορύθιο, Βέρβαινα, Δολιανά, Σκιρίτιδα.
Με σώμα την Ορχήστρα των Αρκαδικών Ορέων που περιβάλλουν το αρχαίο Τεγεατικό Πεδίο, διαμορφώνεται σήμερα μια νέα «Πολιτισμική Ενότητα» αποτελούμενη από οκτώ «Καποδιστριακούς Δήμους» ( Τεγέας, Τριπόλεως, Κορυθίου, Μαντινείας, Σκιρίτιδας Τρικολώνων, Βαλτετσίου και Βόρειας Κυνουρίας). Η ενότητα του «Κλαρίου Διός».
Η κορυφή του Βορείου Όρους με σύνεση, μεθοδικότητα, πόνο, πίστη και αγάπη διαμορφώνεται βραδέως και ασφαλώς σε ένα σύγχρονο «Σχολείο Τοπικής Ιστορίας». Από το Βόρειο Όρος φαίνονται καθαρά οι οκτώ «Δήμοι του Κλαρίου Διός». Και, δυτικά, οι κορυφογραμμές της Μεγαλοπολίτιδος, με τους «Δήμους του Λυκαίου Διός». Από το ίδιο Ιερό Κορυφής προσδιορίζεται (οριοθετείται) βόρεια η «Αρκαδία των Βράχων» και, νότια, τμήμα της Κυνουρίας, η «Αρκαδία της Θάλασσας».
Η Δρυς (βαλανιδιά) είναι το ιερό φυτό που τρέφει τους Αρκάδες (βαλανηφάγους, κατά το χρησμό των Δελφών). Και σύμφωνα με μια ντόπια παράδοση, που επιβιώνει μέχρι τις μέρες μας, το Βόρειο Όρος ήταν γεμάτο νερά και δένδρα. Στην κορυφή του δέσποζε για πάρα πολλούς αιώνες η Μεγάλη Δρυς (βαλανιδιά). Οι ακτίνες του Ήλιου άγγιζαν πρώτα τα ψηλά κλαδιά του μεγάλου δένδρου και καθρεφτίζονταν στο Λειμώνα της Τεγέας, στους πρόποδες του όρους, όπου άπλωνε ερωτικά το υδάτινο σώμα του ο Αλφειός. Στις όχθες και στο διάφανο καθρέφτη του έπαιζε τα ερωτικά της παιχνίδια η ωραία νύφη Αρέθουσα.
Ο Αρκάδας, γιος του Δία και της Καλλιστώς, ανέβαινε στο βουνό. Εκεί συνάντησε και ερωτεύθηκε τη (δρυάδα) νύφη Ερατώ. Η Ερατώ ανταπέδωσε τον έρωτά του, έγινε νόμιμη γυναίκα του, τον ακολούθησε στο παλάτι, κοιμήθηκε μαζί του και του χάρισε τους τρεις γιους, στους οποίους ο Δίας κλήρωσε (μοίρασε) την Αρκαδία, στο λόφο του Κλαρίου Διός.
Η Ερατώ, όπως και όλες οι δρυάδες νύφες, δεν ήταν αθάνατη. Τη σκότωσε μαζί με το μεγάλο δένδρο ο μεθυσμένος άρχοντας του κάμπου. Μεθυσμένος με το παλιό κρασί των αμπελιών και τρελός από χαρά για τη μεγάλη σοδιά των σταφυλιών έστειλε τα ζώα του και τους πολλούς υποταχτικούς του. Έκοψαν κομμάτια τη μεγάλη βαλανιδιά, τη φόρτωσαν και την κουβάλησαν στην πολιτεία του κάμπου. Τα έμπειρα χέρια των μαστόρων έφτιαξαν καλοδουλεμένα βαγένια που τα γέμισαν με το χυμό των σταφυλιών.
Κι ο άρχοντας περίμενε το καλό κρασί που δε βγήκε ποτέ. Τα βαρέλια έβγαλαν φαρμακερό ξύδι που μόλυνε όλο τον τόπο γύρω και έφερε τη συφορά. Κακό τέλος είχε και ο ασεβής άρχοντας. Γιατί μαζί με το δένδρο είχε σκοτώσει και τη Μητέρα των Αρκάδων, την ωραία νύφη Ερατώ.
Έτσι τότε μαζί με ολόκληρη τη σπορά του άρχοντα χάθηκε και η Μικρή Πολιτεία. Αλλά και η τελευταία μικρή πολιτεία, το Γαρούνι, είχε την ίδια σκληρή μοίρα. Χάθηκαν παντελώς σπίτια, ζώα, άνθρωποι και έγιναν ένας απέραντος αμπελώνας για να θυμίζουν το μεθυσμένο «μητροκτόνο».
Χρόνια οι άνθρωποι νόμιζαν πως άκουγαν το θρήνο της Ερατώς, αλλά άκουγαν το κλάμα της αγαπημένης νύφης του Πάνα, της Πίτυος (Πεύκης). Εκεί, στο ίδιο βουνό, ο τρελά ερωτευμένος μαζί της Βορέας, τρελός από ζήλια καθώς την είδε να ερωτοτροπεί με το Θεό των Αρκάδων ποιμένων Πάνα, φύσηξε ορμητικά, την περέσυρε και τη σκότωσε στα βράχια των απέναντι βουνών. Από το σώμα και το αίμα της η Γη έκανε να φυτρώσει το ομώνυμο δένδρο(Πίτυς=Πεύκη) που από τα κοφτερά φύλλα του ακούγεται με το φύσημα του αέρα ο θρήνος της νύφης και η τρυφερή μελωδία της σύριγγας(φλογέρας) του ερωτευμένου θεού Πάνα.
Με τον καιρό χάθηκαν όλα τα δένδρα του βουνού. Έφυγαν τα νερά και στέρεψαν οι βρύσες. Χάθηκαν οι δρυάδες των βουνών και οι νύφες του Τεγεατικού Λειμώνα. Ακόμα και η ωραία νύφη Αρέθουσα σταμάτησε τους ερωτικούς της χορούς πάνω στα νερά του Αλφειού και κρύφτηκε τρομαγμένη στο άνοιγμα της Μεγάλης Σπηλιάς.
Ο τρελά ερωτευμένος Αλφειός άρχισε να την αναζητά. Κατέβηκε κάτω από το Βόρειο Όρος και έφτασε στην Ασέα. Αλλά και εκεί δεν τη βρήκε. Ξανακατέβηκε στη γη και έφτασε στις Πηγές της Μεγαλοπολίτιδας. Αλλά πουθενά η Αρέθουσα. Τότε άρχισε το μακρύ του ταξίδι αναζητώντας την Αρέθουσα.Πέρασε κοντά στη γη της Πίσας και δίπλα από το Ιερό της Ολυμπίας και έφτασε πέρα από το επίνειο των Ηλείων Κηλλήνη. Αλλά και η Αδριατική Θάλασσα δεν ανάκοψε το δρόμο του. Πέρασε κάτω από ένα τόσο μεγάλο και ταραγμένο πέλαγος και σταμάτησε έξω από τις Συρακούσες. Εκεί, στο μικρό νησάκι της Ορτυγίας (:ορτυκιού, τριγόνας), αναγνώρισε το σώμα της αγαπημένης του νύφης που κουρασμένη είχε μεταμορφωθεί πια σε μια όμορφη πηγή.Την περήφημη και στις μέρες μας πηγή Αρέθουσα των Συρακουσών.Σμίγει μαζί της και προσπαθεί να την πείσει να ξαναγυρίσει στην Αρκαδική Γη, στον όμορφο Τεγεατικό Λειμώνα.
Κάποτε κάποιοι αναίσθητοι άνθρωποι έκοψαν το κορμί του ερωτευμένου Αλφειού και το έσπρωξαν προς το Κορύθιο, την Ανατολική πλευρά του Αρκαδικού Πεδίου. Αλλά αυτός, όπως και στα παλιά ευτυχισμένα χρόνια, βρίσκει τρόπο να περνά κάτω από τη γη και να φτάνει στην αγαπημένη του. Ο ταξιδιώτης Παυσανίας ομολογεί ότι ο Αλφειός ακόμα αγαπά την Αρέθουσα.(Παυσ. VII.23, 2: καθότι έχει επί τω Αλφειώ λόγος Αρεθούσης έτι εράν αυτόν). Αλλά και οι σημερινοί ταξιδιώτες στις Συρακούσες, όταν περνούν την πέτρινη γέφυρα που οδηγεί στην Ορτυγία, βλέπουν να καθρεφτίζεται στα νερά της Αρέθουσας το πρόσωπο του Αλφειού και της Αρκαδίας.Και τα παράξενα φυτά που φυτρώνουν κάποτε στο υδάτινο κορμί της είναι αποκλειστικά φυτά της μητρικής Αρκαδικής γης.
Οι νεώτεροι Αρκάδες από ευγνωμοσύνη στο αιώνιο ποτάμι ξαναφτιάχνουν τον Τεγεατικό Λειμώνα(αρχίζοντας με τον Ταμιευτήρα, μια όμορφη μικρή λίμνη) στο παλιό Μανθουρικό Πεδίο της Τεγέας. Θέλουν να της ξαναδώσουν το παλιό της όνομα, «ΚΑΛΛΙΣΤΩ Η ΑΡΕΘΟΥΣΑ», δηλ. η όμορφη νύφη που αρδεύει., ποτίζει.
Στην κορυφή του Βορείου Όρους, εραστές της παράδοσης και του τόπου, ο όμιλος «ΕΡΑΤΩ», φτιάχνουν δίπλα στο «Ιερο Κορυφής» του Προφήτη Ηλία ένα μικρό ταμιευτήρα νερού.Για τα πουλιά, τα δένδρα και τους ανθρώπους. Γιά να φυτευτούν και πάλι βαλανιδιές. Να θεριέψουν και να ξανάρθουν οι Δρυάδες. Κι ανάμεσά τους η μικρή Ερατώ. Για να ερωτευτεί και πάλι ένα νέο Αρκάδα και να σπείρει μαζί του το νέο κόσμο της Αρκαδίας.
Αυτός είναι ένας πολιτισμένος τρόπος για να εξαλείψεις το «Άγος» του υβριστή άρχοντα που έκοψε το Μεγάλο Δένδρο και σκότωσε την ωραία νύφη Ερατώ. Το Άγος του «Μητροκτόνου» των Αρκάδων.
Δεν είμαστε οι πρώτοι, αλλά νομίζουμε πως είμαστε ευγενείς και πολιτισμένοι. Οι αρχαίοι Τεγεάτες προσπαθούσαν να εξιλεώσουν το Βορρά και να λυτρωθούν από την ξηρασία με ανθρωποθυσία νεαρών παιδιών. Ο Παυσανίας διασώζει τελετουργικό που σχετίζεται με τα παιδιά του Τεγεάτη Σκέφρο (=κατάξερο) και Λειμώνα(=υγρό). Η ιέρεια κυνηγά να σκοτώσει το Λειμώνα, γιατί αυτός είχε νωρίτερα σκοτώσει τον Σκέφρο(αφήγηση Παυσανία), σύμβολο της βλάστησης που καταστρέφεται από την ξηρασία.Η τελετή αυτή ερμηνεύεται ως κατάλοιπο τελετουργικού ανθρωποθυσιών. Εδώ έχουμε τη συμβολική σφαγή του θύματος.
Αλλά και το μικρό παιδί που ήταν ταμένο(μέχρι τουλάχιστον τα χρόνια του Παυσανάι,το τέλος του 2ου αι. μ.Χ., ) να υπηρετήσει κάποιο χρόνο ως ιερέας στο Ναό της Αλέας στην Τεγέα, φαίνεται σαν προσφορά αναίμακτης θυσίας ή υποκατάστατο ανθρωποθυσίας. Σαν τα τάματα των γιαγιάδων μας, που εντυναν τα παιδιά μαύρα καλογερικά ρούχα, χωρίς όμως και να τα στέλνουν καλόγερους στο μοναστήρι.
Ο Υπερίωνας Ήλιος εξακολουθεί και τώρα, περνώντας πάνω από το Τεγεατικό Παδίο, να καλημερίζει με τις ακτίνες του τους ανθρώπους του Κάμπου.Στην Οδύσσεια ο Υπερίωνας Ήλιος ανατέλλει και καμαρώνει τις γελάδες του στο μυθικό του νησί. Δεν ξέρουμε αν στις ράχες και τα πόδια του δικού μας βουνού έβοσκαν τα Βόδια του Ήλιου. Όμως το αιώνιο παιχνίδι της ιστορίας θέλησε, ώστε το «καταραμένο» βουνό των Αρκάδων να πάρει το παράξενο όνομα Γκράβαρης. Η λέξη έφτασε από τα σλαβικά όπου το θηλυκό όνομα KRAVA σημαίνει αγελάδα, και το αρσενικό kravar σημαίνει αγελαδάρης.
Ποιος ξέρει! Ίσως μαζί με τον Τεγεατικό Λειμώνα να ξαναγυρίσουν τα «Βόδια του Ηλιου» στο Βόρειο Όρος και ο Αγελαδάρης στις πλαγιές και τους πρόποδες του ευλογημένου και ευτυχισμένου πια βουνού. Ίσως! Για τους μεγάλους. Αλλά σίγουρα στις όμορφες ιστορίες μιας ευτυχισμένης γενιάς. Των μικρών παιδιών της Τεγέας.
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας

ΤΕΓΕΑΤΙΚΑ ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ
«Βεσπασιανισμός»
-------------------
«Και ο Τεγεατικός τι θα κερδίσει;». Κουβέντα κάποιου τελώνη του Τεγεατικού. Κερδώος Ερμής έγινε το έμβλημά μας, για να δηλώνουμε ξεδιάντροπα την ταυτότητα ενός συλλόγου. Εκεί κατάντησε ο Τεγεατικός. Για να μας θυμίσει και πάλι τη δεκαετία του 1980.
Τότε Μητροπολίτης Μαντινείας και Κυνουρίας μιλούσε για το «μαγαζί» του Τεγεατικού Συνδέσμου. Και η αναφορά του ήταν ευθέως στο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας της Τεγέας.Μιλάμε για συμπεριφορά παρακμής, όταν ένας σύλλογος κατ’ επίφαση κοινωφελής απαντά με ερώτημα στη συνετή και πλουσιοπάροχη προσφορά στην Τεγέα και την Αρκαδία από το δραστήριο και συνεχώς αναβαπτιζόμενο Αρκαδικό Επιμελητήριο.

Ι Κ Ε Σ Ι Α

Πεσών
λίσσαιο Διδάσκαλον,
ω διδάσκαλε,
η δε άφεσις ου ραδία.
Πηρός γαρ ων τον νουν
τυφλούς μαθητάς εποίεις.

«Αντίδωρον», 30-6-1997
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας

AΡΚΑΔΙΚΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Από τα «ΑΛΩΤΙΑ» στην «ΑΛΩΣΗ»

Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΤΕΓΕΑΣ
(Σε συνεργασία με την «ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ» και το χορευτικό «ΤΕΓΕΑ»)
και οι Σαράντα Πρόεδροι Κοινοτήτων (καλούντες και καλούμενοι)
που απαρτίζουν το «ΑΡΚΑΔΙΚΟ ΤΕΤΡΑΔΗΜΟ» και συνθέτουν την εδαφική και πολιτισμική συνέχεια του Μητροπολιτικού Ιστορικού «ΔΗΜΟΥ ΤΕΓΕΑΤΩΝ»,
και με την ευκαιρία των αποκαλυπτηρίων του
ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΤΗΣ ΜΑΡΠΗΣΣΑΣ,

Σας προσκαλούν σε ευλαβικό προσκύνημα
στην «ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΤΡΙΑ» στον ΑΓΙΟ ΣΩΣΤΗ ΤΕΓΕΑΣ.
Στο ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΚΛΑΡΙΟΥ ΔΙΟΣ και την
ΚΟΙΝΗ ΕΣΤΙΑ ΤΩΝ ΑΡΚΑΔΩΝ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.
Όπου ο Λύκαιος Δίας μοίρασε την Αρκαδία στα παιδιά του Αρκάδα
και χάρισε στους ανθρώπους δικαιοσύνη,
Και το σπαθί της Λευτεριάς του Σολωμού έκοψε τις αλυσίδες της σκλαβιάς και μοίρασε λευτεριά στους σκλαβωμένους.
Εσπέρας Σαββάτου, 19 Σεπτ. 1998.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Α΄ ΜΕΡΟΣ : ΠΑΡΑΚΛΗΤΙΚΟ, 6 μ.μ. Εσπερινός, κ. λ. π.
Β΄ ΜΕΡΟΣ : ΔΟΞΑΣΤΙΚΟ, 7 μ.μ.
1. Ο Πανηγυρικός της ημέρας.
2. Επινίκια.
3. Χορός Μάρπησσας και Ασπίδος Ανάθεσις.
4. Ο ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ.
5. Δεξίωση.
Με την εκτίμηση του Συμβουλίου και της Οργανωτικής Επιτροπής
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ










Γ Υ Ν Α Ι Κ Ο Θ Ο Ι Ν Α Ι Α
ΑΡΕΪ ΑΦΝΕΙΩ ΣΥΜΜΑΧΩ ΕΠΙΝΙΚΙΑ ΑΓΟΥΣΙ
ΜΑΡΠΗΣΣΑ ΤΕΓΕΑΤΙΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΑΦΕΙΔΑΝΤΕΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ
ΤΕΚΝΑ ΕΧΕΜΟΥ ΤΟΥ ΑΕΡΟΠΟΥ ΤΗΛΕΚΛΕΙΤΑ.
ΩΝ ΑΡΕΤΑΝ ΘΡΕΨΕΝ ΑΡΤΟΣ ΒΑΛΑΝΩΝ ΕΓΚΡΥΦΙΑΣ
ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ ΤΕ ΚΛΕΟΣ ΚΑΙ ΝΑΠΑΙΑ ΟΡΗ ΑΡΚΑΔΙΗΣ


Ε Π Ι Ν Ι Κ Ι Ο Δ Ε Ι Π Ν Ο Γ Υ Ν Α Ι Κ Ω Ν
* * * * * * * * * *
ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΛΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΣΥΜΜΑΧΟ ΑΡΗ ΕΠΙΝΙΚΙΑ ΓΙΟΡΤΑΖΟΥΝ
Η ΤΕΓΕΑΤΙΣΣΑ ΜΑΡΠΗΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΑΦΕΙΔΑΝΤΕΙΟΥ ΚΛΗΡΟΥ
ΞΑΚΟΥΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΕΧΕΜΟΥ ΤΟΥ ΑΕΡΟΠΟΥ.
ΤΗΝ ΑΡΕΤΗ ΤΟΥΣ ΕΘΡΕΨΕ ΨΩΜΙ ΒΑΛΑΝΙΔΙΑΣ ΣΤΗ ΧΟΒΟΛΗ ΨΗΜΕΝΟ,
Η ΔΟΞΑ ΤΗΣ ΑΤΑΛΑΝΤΗΣ ΚΑΙ Τ’ ΑΡΚΑΔΙΚΑ ΒΟΥΝΑ ΜΕ ΤΑ ΛΑΓΚΑΔΙΑ





















ΓΕΡΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΗΣ
(Των εν Θερμοπύλαις Τεγεατών)
------------------------------------
Αγχιμαχητών Τεγεητών εσμέν οι παρά θίν’ αλός μαρνάμενοι
θανάτου γέρας έλαχον, Ελλάς δ’ Ελευθερίης.
΄Αγε δη, ξείνε, κατά χώρην Τεγεητών ποσσίκροτον ορχήσασθαι,
Ελευθερίη δ’ έξαρχος ηγείσθω.
Ει δε κλέος ζωής αθανασίη, των ελευθέρων ουκ έστι θάνατος.
Καγώ γαρ ενθάδε κείμενος, τείσας τε χρέος ζωής, Αρκαδίη ειμί
Πανί και Σειληνοίς συνορχούμενος.
Λαός γαρ κατά λάαν ορέων γίγνεται.


ΓΕΡΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΗΣ
(Για τους Τεγεάτες που έπεσαν στις Θερμοπύλες)
-----------------------------------------------
Από τους γενναίους Τεγεάτες είμαστε που μάχονται στήθος με στήθος
και που πολέμησαν δίπλα στη θάλασσα.
Κέρδισαν το βραβείο του θανάτου και η Ελλάδα τη Λευτεριά.
΄Αντε μπρός, ξένε, πήγαινε στη χώρα των Τεγεατών να χορέψεις
χτυπώντας δυνατά τα πόδια στη γη.
Και πρωτοχορευτής η Λευτεριά να σέρνει το χορό.
Κι αν δόξα της ζωής είναι η αθανασία, για τους ελεύθερους θάνατος δεν υπάρχει.
Αφού κι εγώ εδώ θαμμένος στην Αρκαδία βρίσκομαι
χορεύοντας μαζί με τον Πάνα και με τους Σειληνούς.
Γιατί λαός απ’ τη γενιά του βράχου στα βράχια των βουνών ξαναγυρνά.


















ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΣΩΖΟΥΣΑ.
Στον Άγιο Σώστη Τεγέας.
--------------------------------
ΚΤΙΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ
ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
ΤΗΣ ΧΡΥΣΟΠΗΓΉΣ(Ελευθερώτριας)
-------------------------------------
Α Ψ Β. 1700- ΕΝ ΜΙΝΗ ΜΑΪΟΥ
10 ΑΝΕΚΑΙΝΗΣΘΗ ΕΚ ΒΑΘΡΟΥ
ΓΗΣ Ο ΘΕΙΟΣ ΝΑΟΣ ΟΥΤΟΣ ΤΗΣ Υ
ΠΕΡΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΤΗΣ ΧΡΥ
ΣΟΠΗΓΗΣ ΔΙΑ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΙ ΠΛΕ
ΡΟΜΗΣ ΚΑΙ ΚΟΠΟΥ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΤΑΤΟΥ
ΚΥΡΙΟΥ ΛΟΥΚΑ ΤΕΡΙΑΚΛΗ ΕΚ ΠΟ
ΛΕΟΣ ΘΗΒΑΣ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ και ΔΗΜΑΡΧΩΝ «Εργα και Ημέραι»
ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΕΓΕΑΣ
Το Τέρας.
Περί μεταθέσεως της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας.(ΦΕΚ. 77/31-3-1900 Τ. Α).
---------------------------
Θεομεσάνοιχτα είχαμε όλοι εμείς, δάσκαλοι και καθηγητές, για τους πολιτικούς θεσμούς και το πώς λειτουργούσαν. Πόσο περισσότερο οι Κοινοτάρχες. Κοινοτ.. Σύμβουλοι και απλοί πολίτες, που τους ζητούσαμε να ψηφίσουν τη δημιουργία του Δήμου Τεγέας από το 1986. Ή και τώρα, που ζητάμε «μια χεσιά τόπο», μια γωνιά Γραφείου για την «ΑΡΕΘΟΥΣΑ».Και όμως, ο ΔΗΜΟΣ είναι υπεύθυνος (μόνο στα χαρτιά;) για την προστασία του Φυσικού και Πολιτιστικού περιβάλλοντος. Και μεις «Εθελοντές» στην «Ολυμπιάδα του Τίποτα».
Για να βγει το Διάταγμα που προαναφέραμε και ακολουθεί, χρειάστηκε μια ολόκληρη περιπέτεια. Και η απόφαση έφτανε σαν ευχή στην Κυβέρνηση. Με συνημμένες τρεις αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων και μία του Επαρχιακού Συμβουλίου. Με πίνακα των χωριών της Τεγέας, τον πληθυσμό καθενός και την απόσταση σε ώρες και λεπτά (ποδαρόδρομου) από την παλιά και νέα έδρα του Δήμου. Ακόμα και οι υποδομές που υπήρχαν.
Αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως οι πρωτοσχηματισμένοι στη Μαντινεία Δήμοι μέσα σε πέντε χρόνια (1836-1941) περιορίστηκαν αριθμητικά στους μισούς. Γιατί οι Δήμοι έπρεπε να είναι βιώσιμοι. Σε τι βαθμό σήμερα ο πολίτης γνωρίζει πως ο Δήμος είναι ένας δυναμικός εξελισσόμενος θεσμός: Και πως πρέπει να είναι έτοιμος και για κάποιες αλλαγές, αν οι ανάγκες το απαιτήσουν.
Και για την Τεγέα ρωτάμε και σήμερα: Εχουμε Δημοτικό Συμβούλιο ή «Τέρας», Δήμαρχο ή «Περούκα», δηλαδή Κοινοτάρχη που φοράει την περούκα του Δημάρχου και την τραγιάσκα του μικροπωλητή, του μικροπολίτη μικροπολιτικού. Δεν έφτανε που στην Τεγέα γνωρίσαμε τα χάλια μιας κυριολεκτικά χαμένης τετραετίας, της τετραετίας των «Χαμένων Δημάρχων». Έρχεται και ο τωρινός Δήμαρχος αφού διακήρυξε περήφανα πως παρέλαβε «καμένη γη» που κάπνιζε ακόμη, κάθεται ακόμα σε πυροσβεστήρα σημειώνοντας ΝΑΙ τούτο, ΝΑΙ εκείνο, Ναι το άλλο, ΝΑΙ εδώ, ΝΑΙ εκεί. Και το άθροισμα ένα ΤΕΡΑΣ. Πέντε ΝΑΙ κάνουν απλά ένα ΟΧΙ.
Υπάρχουν αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου που λειτούργησαν σε προλογικό επίπεδο, στη σφαίρα του παραλόγου. Και γεννάται το ερώτημα (που είναι ερώτημα και για άλλους Δήμους): Δημιούργησε το Δημοτικό Συμβούλιο Τεγέας «Δημοτική» συνείδηση; Εκπαίδευσε δημότες- πολίτες; Δικαιολογείται να ακούγεται η φράση «Τι θες εσύ στο δικό μας χωριό;»
Η Τεγέα που σε όλα πρωτοτυπεί, έβγαλε λένε και μια καινούργια ράτσα τεράτων, τους «ΜΑΝΤΡΑΧΑΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ». Τρεις Δημοτικοί Σύμβουλοι που μπήκανε κανονικά (από πόρτα) στο Μαντρί του Δημάρχου, πηδήξανε βιαστικά τη μάντρα. Τρεις «Μαντράχαλοι», που λέει και ο λαός. Και από πίσω «Δήμαρχος Μαντράχαλος» που έγινε από τη βιασύνη του να τους πιάσει και από τη μάντρα που «χάλασε» στις Ρίζες. Και τον κυνηγάγανε οι «Θηροφύλακες» για παράνομο κυνήγι.
Τέσσερις «μαντράχαλοι» είναι σαν το τέθριππο στην πίσω όψη του νομίσματος της «ΑΡΕΘΟΥΣΑΣ». Με γυναίκα ηνίοχο που μπορεί να συμβολίζει και την Τεγέα. Από τότε που κυκλοφόρησε το νόμισμα η ηνίοχος είναι ακίνητη, σαν την ΤΕΓΕΑ του Δημάρχου, και την απόφαση που παίρνει και δεν παίρνει.
Το «τέθριππο» όμως του Δήμου Τεγέας, δεν έχει σχέση με άλλα «Δημοτικά Ιπποδρόμια». Είναι ένα τέθριππο ΤΕΡΑΣ. Αλλά στην Τεγέα έχει προϊστορία, όχι σαν το «Τέρας του Λοχ Νες» της Σκωτίας. Σε μας είναι «Τεγ-Νες», και «Τεχ-Νες», ανάλογα με τα τεχνάσματα του Δημοτικού Συμβουλίου και των «Μαντράχαλων». Και ιδού οι αποδείξεις από την αληθινή «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΓΕΑΣ».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄ , ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
Λαβόντες υπ’ όψιν τα άρθρα 8 του περί δήμων νόμου και του από 7 Μαρτίου νόμου ΑΛΙΣΤ΄ Περί τροποποιήσεως διατάξεων του προειρημένου, και τας από 9 Νοεμβρίου 1896 υπ’ αριθ. 13 και από 20 Νοεμβρίου 1899 υπ’ αριθ. 5 γνωμοδοτήσεις του δημοτικού συμβουλίου Τεγέας και την από 18 Μαρτίου 1897 υπ’ αριθ. 2 ομοίαν του επαρχιακού συμβουλίου Μαντινείας, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, μετατίθεμεν την πρωτεύουσαν του δήμου τούτου από του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια.
Ο αυτός Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.
Εν Αθήναις τη 26 Μαρτίου 1900
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ο Υπουργός των Εσωτερικών
Ι. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ
Αριθ. 13 : ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΕΓΕΑΣ.
Συγκείμενον εξ απάντων των μελών αυτού.
Συνήλθε σήμερον την τρίτην του μηνός Νοεμβρίου 1896 έτους ημέραν Κυριακήν και ώραν 10 π.μ. συνεπεία της υπ’ αριθ. 558 εγγράφου προσκλήσεως του προέδρου Σπυρ. Μπισμπίκη και του από 30 8/βρίου ε. έ. πρακτικού αναβολής της ορισθείσης τότε συνεδριάσεως, δι’ ού ορίσθη η σημερινή συνεδρίασις επί παρουσία του δημάρχου Τεγέας Χρ. Χριστοπούλου, όστις υπέβαλεν ημίν προς ψήφισιν τον προϋπολογισμόν του δήμου διά το έτος 1897, τον απολογισμόν της διαχειρίσεως του έτους 1895 την πρότασιν δύο δημοδιδασκάλων διά τας κενάς θέσεις των δημοτικών σχολείων Κερασίτζας και Μαγούλας κ.λ.π. και επεξεργασθέντες ταύτα πάντα απεφάνθημεν συνταχθεισών των υπ’ αριθ. 10 περί του απολογισμού, 11 περί του προϋπολογισμού, 12 περί διορισμού και μεταθέσεως δημοδιδασκάλων πράξεων σημερινής ημερομηνίας,
περί ώραν 11 π.μ. ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου υπέβαλεν πρότασιν μεταφοράς της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου ΠΙΑΛΙ εις το χωρίον ΑΧΟΥΡΙΑ.
και υποστήριξε την πρότασίν του ταύτην λόγω του ότι το χωρίον Αχούρια είναι το κεντρικότερον και υπό πληθυσμόν μεγαλύτερον και υγιέστερον και εις αυτό τούτο το χωρίον ανήκει να έχει την έδραν του ο δήμος Τεγέας., διότι από της συστάσεως του περί δημαιρεσιών νόμου μέχρι του 1880 έτους,(σ.σ. δεν ακριβολογούν, διότι η μετάθεση έγινε με το Β.Δ. 29-11-1873, ΦΕΚ.60/24-12-1873) η Τεγέα είχε έδραν το χωρίον Αχούρια προσέτι δε ήδρευον και ειρηνοδικείον και υποθηκοφυλακείον, αλλ’ έκτοτε διά λόγους πολιτικούς και διότι ο εκλεχθείς τότε δήμαρχος Αναστ. Βούτσης ήτο κάτοικος του χωρίου Πιαλί κατόρθωσε διά της ισχυούσης τότε πολιτικής και μετεφέρθη η πρωτεύουσα του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Αχούρια εις το χωρίον Πιαλί, ένθα μέχρι σήμερον διατηρείται, και εζήτησε ίνα υπερψηφίσωμεν της προτάσεως ταύτης
Ο δε δήμαρχος Τεγέας εις το άκουσμα της προτάσεως εξηγριώθη εναντίον του προέδρου, υβρίσας μάλιστα αυτόν διά της λέξεως ΤΕΡΑΣ και διέταξε τους ακολουθούντας τας γνώμας του δημοτικούς Ν. Κοτσιαρίδην, Αθαν. Καστραντάν, Αλέξ. Αλεξόπουλον, Χρίστον Πετράκον και Χρίστον Πατέραν ίνα αρνηθώσιν την υπογραφήν της παρούσης πράξεως και να μη εκφέρωσιν επ’ αυτής την γνώμην των, οι δε λοιποί επτά σύμβουλοι ήτοι ο πρόεδρος Σπυρ. Μπισμπίκης, Φίλιππος Καραγιάννης, Χρ. Μπούρης, Πέτρος Γιαννόπουλος, Ιωάννης Μουρόνης, Χρ. Παπακωνσταντίνου και Δημ. Παναγόπουλος αποδεχόμενοι την πρότασιν του προέδρου ως στηριζομένην εις τον νόμον και το δίκαιον.
Αποφαινόμεθα
1) Να μεταφερθεί η έδρα της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια.
2) Επίσης να μεταφερθώσι αμφότερα τα εκλογικά τμήματα του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια και ως καταστήματα ψηφοφορίας να ορισθώσιν του μεν Α΄ τμήματος το δημοτικόν σχολείον Αχουρίων, του δε Β΄ ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου, αμφότερα έχουσι χώρον και κατάλληλα εισί απέχοντα αλλήλων περί τα 70 μέτρα, έχουσι πλατείας άνω των 3 χιλιάδων μέτρων έκαστον, ενώ τα υπάρχοντα καταστήματα ψηφοφορίας εν Πιαλί μήτε χώρον έχουσι μήτε πλατείας και κατά την ημέραν της εκλογής πάντοτε συμβαίνουν ατοπήματα και νοθείαι της εκλογής.
Εφ’ ω συνετάχθη η παρούσα πράξις επί παρουσία του δημάρχου Τεγέας, ήτις αναγνωσθείσα και βεβαιωθείσα υπογράφεται παρ’ ημών των λοιπών συμβούλων, ήτοι των Ν. Κοτσιαρίδου, Αθ. Καστραντά, Χρ. Πατέρα, Αλεξ. Αλεξοπούλου και Χρ. Πετράκου αρνηθέντων να υπογράψωσι προσκληθέντες, επίσης ηρνήθη και ο δήμαρχος Τεγέας Χρ. Χρηστόπουλος.
Ο πρόεδρος: Σπυρ. Π. Μπισμπίκης Τα μέλη: Δ. Παναγόπουλος Πέτρος Γιαννακόπουλος, Χρ. Γ. Μπούρης, Φίλιππος Γ. Καραγιάννης, Ι. Γ. Μουρόνης, Χρ. Παπακωνσταντίνου.
Όπως βλέπουμε οι Τεγεάτες φαίνεται πως ήταν ανέκαθεν επιρρεπείς ή κοινώς «για τα πανηγύρια». Σαν το Δήμαρχο Τεγέας. Δυο χρόνια του ζητάμε να στήσει σε μια άκρη ενός Γραφείου το Γραμματοκιβώτιο του Συνέσμου Φυσικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος «Η ΑΡΕΘΟΥΣΑ», και αυτός κοιτάζει το Τέθριππο του Δήμου και σκέφτεται: Θα πέσει: Δε θα πέσει ο «ΗΝΙΟΧΟΣ»; Και μεις επαναλαμβάνουμε μηχανικά: Θα πέσει; Δε θα πέσει; Και αν πέσει ποιος θα μαζέψει τις πέτρες της μάντρας. Οι «ΜΑΝΤΡΆΧΑΛΟΙ» δεν είναι για τέτοια, αλλά για «τέτοια»
Βλέπετε τερατούργημα τα είδαν και οι εν Αθήναις πριν από 113 χρόνια, γιατί εκτός από αυτή την απόφαση «τέρας», δημοσιεύονται στο ΦΕΚ και όσα μνημονεύονται ώστε το Β.Δ. να ακολουθείται από ουρά που θυμίζει το γνωστό τέρας, τη Χίμαιρα (μπροστά λιοντάρι, στη μέση αγρίμι και στην ουρά φίδι).
Με τι μοιάζει το Δημοτικό Συμβούλιο Τεγέας, ας το βρουν μόνοι τους οι κ.κ. Δημοτικοί Σύμβουλοι. Δεν είναι δα και θέμα Μαθηματικών των Πανελληνίων Εξετάσεων.
Περιμένουμε και τρέχουμε σαν τη νύφη «ΑΡΕΘΟΥΣΑ».Που πήρε των ομματιών της, όχι γαιτί την ερωτεύθηκε ο ΑΛΦΕΙΟΣ, αλλά γιατί πήγε να την «πηδήξει». Οι νύφη ήταν παρθένα. Δεν είναι σαν την Τεγέα και σαν την. . . Την Εξουσία, να πούμε. Και σαν . . .(χώστε μόνοι σας ό,τι θέλετε. Ακόμα την ΑΠΟΓΡΑΦΗ της Ν.Δ.. Και εκεί γίνεται της π. . . .ς . . γίνεται)..
Πως μεταφέρουν την «έδρα» τους οι σηνερινοί Υπουργοί και Δήμαρχοι; Σύντομα και από καθ-έδρας. Αλλάζοντας κάθισμα!
Κύριε Δήμαρχε! Να υποβάλω το αίτημα στο Δήμαρχο Συρακουσών; Μήπως θα είχε καλύτερη τύχη!
Για την «ΑΡΕΘΟΥΣΑ»
Π. Δαλαμάγκας, Τεγεάτης.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ και ΔΗΜΑΡΧΩΝ «Εργα και Ημέραι»
ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΕΓΕΑΣ
Το Τέρας.
Περί μεταθέσεως της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας.(ΦΕΚ. 77/31-3-1900 Τ. Α).
---------------------------
Θεομεσάνοιχτα είχαμε όλοι εμείς, δάσκαλοι και καθηγητές, για τους πολιτικούς θεσμούς και το πώς λειτουργούσαν. Πόσο περισσότερο οι Κοινοτάρχες. Κοινοτ.. Σύμβουλοι και απλοί πολίτες, που τους ζητούσαμε να ψηφίσουν τη δημιουργία του Δήμου Τεγέας από το 1986. Ή και τώρα, που ζητάμε «μια χεσιά τόπο», μια γωνιά Γραφείου για την «ΑΡΕΘΟΥΣΑ».Και όμως, ο ΔΗΜΟΣ είναι υπεύθυνος (μόνο στα χαρτιά;) για την προστασία του Φυσικού και Πολιτιστικού περιβάλλοντος. Και μεις «Εθελοντές» στην «Ολυμπιάδα του Τίποτα».
Για να βγει το Διάταγμα που προαναφέραμε και ακολουθεί, χρειάστηκε μια ολόκληρη περιπέτεια. Και η απόφαση έφτανε σαν ευχή στην Κυβέρνηση. Με συνημμένες τρεις αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων και μία του Επαρχιακού Συμβουλίου. Με πίνακα των χωριών της Τεγέας, τον πληθυσμό καθενός και την απόσταση σε ώρες και λεπτά (ποδαρόδρομου) από την παλιά και νέα έδρα του Δήμου. Ακόμα και οι υποδομές που υπήρχαν.
Αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως οι πρωτοσχηματισμένοι στη Μαντινεία Δήμοι μέσα σε πέντε χρόνια (1836-1941) περιορίστηκαν αριθμητικά στους μισούς. Γιατί οι Δήμοι έπρεπε να είναι βιώσιμοι. Σε τι βαθμό σήμερα ο πολίτης γνωρίζει πως ο Δήμος είναι ένας δυναμικός εξελισσόμενος θεσμός: Και πως πρέπει να είναι έτοιμος και για κάποιες αλλαγές, αν οι ανάγκες το απαιτήσουν.
Και για την Τεγέα ρωτάμε και σήμερα: Εχουμε Δημοτικό Συμβούλιο ή «Τέρας», Δήμαρχο ή «Περούκα», δηλαδή Κοινοτάρχη που φοράει την περούκα του Δημάρχου και την τραγιάσκα του μικροπωλητή, του μικροπολίτη μικροπολιτικού. Δεν έφτανε που στην Τεγέα γνωρίσαμε τα χάλια μιας κυριολεκτικά χαμένης τετραετίας, της τετραετίας των «Χαμένων Δημάρχων». Έρχεται και ο τωρινός Δήμαρχος αφού διακήρυξε περήφανα πως παρέλαβε «καμένη γη» που κάπνιζε ακόμη, κάθεται ακόμα σε πυροσβεστήρα σημειώνοντας ΝΑΙ τούτο, ΝΑΙ εκείνο, Ναι το άλλο, ΝΑΙ εδώ, ΝΑΙ εκεί. Και το άθροισμα ένα ΤΕΡΑΣ. Πέντε ΝΑΙ κάνουν απλά ένα ΟΧΙ.
Υπάρχουν αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου που λειτούργησαν σε προλογικό επίπεδο, στη σφαίρα του παραλόγου. Και γεννάται το ερώτημα (που είναι ερώτημα και για άλλους Δήμους): Δημιούργησε το Δημοτικό Συμβούλιο Τεγέας «Δημοτική» συνείδηση; Εκπαίδευσε δημότες- πολίτες; Δικαιολογείται να ακούγεται η φράση «Τι θες εσύ στο δικό μας χωριό;»
Η Τεγέα που σε όλα πρωτοτυπεί, έβγαλε λένε και μια καινούργια ράτσα τεράτων, τους «ΜΑΝΤΡΑΧΑΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ». Τρεις Δημοτικοί Σύμβουλοι που μπήκανε κανονικά (από πόρτα) στο Μαντρί του Δημάρχου, πηδήξανε βιαστικά τη μάντρα. Τρεις «Μαντράχαλοι», που λέει και ο λαός. Και από πίσω «Δήμαρχος Μαντράχαλος» που έγινε από τη βιασύνη του να τους πιάσει και από τη μάντρα που «χάλασε» στις Ρίζες. Και τον κυνηγάγανε οι «Θηροφύλακες» για παράνομο κυνήγι.
Τέσσερις «μαντράχαλοι» είναι σαν το τέθριππο στην πίσω όψη του νομίσματος της «ΑΡΕΘΟΥΣΑΣ». Με γυναίκα ηνίοχο που μπορεί να συμβολίζει και την Τεγέα. Από τότε που κυκλοφόρησε το νόμισμα η ηνίοχος είναι ακίνητη, σαν την ΤΕΓΕΑ του Δημάρχου, και την απόφαση που παίρνει και δεν παίρνει.
Το «τέθριππο» όμως του Δήμου Τεγέας, δεν έχει σχέση με άλλα «Δημοτικά Ιπποδρόμια». Είναι ένα τέθριππο ΤΕΡΑΣ. Αλλά στην Τεγέα έχει προϊστορία, όχι σαν το «Τέρας του Λοχ Νες» της Σκωτίας. Σε μας είναι «Τεγ-Νες», και «Τεχ-Νες», ανάλογα με τα τεχνάσματα του Δημοτικού Συμβουλίου και των «Μαντράχαλων». Και ιδού οι αποδείξεις από την αληθινή «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΓΕΑΣ».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄ , ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ.
Λαβόντες υπ’ όψιν τα άρθρα 8 του περί δήμων νόμου και του από 7 Μαρτίου νόμου ΑΛΙΣΤ΄ Περί τροποποιήσεως διατάξεων του προειρημένου, και τας από 9 Νοεμβρίου 1896 υπ’ αριθ. 13 και από 20 Νοεμβρίου 1899 υπ’ αριθ. 5 γνωμοδοτήσεις του δημοτικού συμβουλίου Τεγέας και την από 18 Μαρτίου 1897 υπ’ αριθ. 2 ομοίαν του επαρχιακού συμβουλίου Μαντινείας, προτάσει του Ημετέρου επί των Εσωτερικών Υπουργού, μετατίθεμεν την πρωτεύουσαν του δήμου τούτου από του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια.
Ο αυτός Υπουργός δημοσιεύσει και εκτελέσει το παρόν διάταγμα.
Εν Αθήναις τη 26 Μαρτίου 1900
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Ο Υπουργός των Εσωτερικών
Ι. Ν. ΘΕΟΤΟΚΗΣ
Αριθ. 13 : ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ ΤΕΓΕΑΣ.
Συγκείμενον εξ απάντων των μελών αυτού.
Συνήλθε σήμερον την τρίτην του μηνός Νοεμβρίου 1896 έτους ημέραν Κυριακήν και ώραν 10 π.μ. συνεπεία της υπ’ αριθ. 558 εγγράφου προσκλήσεως του προέδρου Σπυρ. Μπισμπίκη και του από 30 8/βρίου ε. έ. πρακτικού αναβολής της ορισθείσης τότε συνεδριάσεως, δι’ ού ορίσθη η σημερινή συνεδρίασις επί παρουσία του δημάρχου Τεγέας Χρ. Χριστοπούλου, όστις υπέβαλεν ημίν προς ψήφισιν τον προϋπολογισμόν του δήμου διά το έτος 1897, τον απολογισμόν της διαχειρίσεως του έτους 1895 την πρότασιν δύο δημοδιδασκάλων διά τας κενάς θέσεις των δημοτικών σχολείων Κερασίτζας και Μαγούλας κ.λ.π. και επεξεργασθέντες ταύτα πάντα απεφάνθημεν συνταχθεισών των υπ’ αριθ. 10 περί του απολογισμού, 11 περί του προϋπολογισμού, 12 περί διορισμού και μεταθέσεως δημοδιδασκάλων πράξεων σημερινής ημερομηνίας,
περί ώραν 11 π.μ. ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου υπέβαλεν πρότασιν μεταφοράς της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου ΠΙΑΛΙ εις το χωρίον ΑΧΟΥΡΙΑ.
και υποστήριξε την πρότασίν του ταύτην λόγω του ότι το χωρίον Αχούρια είναι το κεντρικότερον και υπό πληθυσμόν μεγαλύτερον και υγιέστερον και εις αυτό τούτο το χωρίον ανήκει να έχει την έδραν του ο δήμος Τεγέας., διότι από της συστάσεως του περί δημαιρεσιών νόμου μέχρι του 1880 έτους,(σ.σ. δεν ακριβολογούν, διότι η μετάθεση έγινε με το Β.Δ. 29-11-1873, ΦΕΚ.60/24-12-1873) η Τεγέα είχε έδραν το χωρίον Αχούρια προσέτι δε ήδρευον και ειρηνοδικείον και υποθηκοφυλακείον, αλλ’ έκτοτε διά λόγους πολιτικούς και διότι ο εκλεχθείς τότε δήμαρχος Αναστ. Βούτσης ήτο κάτοικος του χωρίου Πιαλί κατόρθωσε διά της ισχυούσης τότε πολιτικής και μετεφέρθη η πρωτεύουσα του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Αχούρια εις το χωρίον Πιαλί, ένθα μέχρι σήμερον διατηρείται, και εζήτησε ίνα υπερψηφίσωμεν της προτάσεως ταύτης
Ο δε δήμαρχος Τεγέας εις το άκουσμα της προτάσεως εξηγριώθη εναντίον του προέδρου, υβρίσας μάλιστα αυτόν διά της λέξεως ΤΕΡΑΣ και διέταξε τους ακολουθούντας τας γνώμας του δημοτικούς Ν. Κοτσιαρίδην, Αθαν. Καστραντάν, Αλέξ. Αλεξόπουλον, Χρίστον Πετράκον και Χρίστον Πατέραν ίνα αρνηθώσιν την υπογραφήν της παρούσης πράξεως και να μη εκφέρωσιν επ’ αυτής την γνώμην των, οι δε λοιποί επτά σύμβουλοι ήτοι ο πρόεδρος Σπυρ. Μπισμπίκης, Φίλιππος Καραγιάννης, Χρ. Μπούρης, Πέτρος Γιαννόπουλος, Ιωάννης Μουρόνης, Χρ. Παπακωνσταντίνου και Δημ. Παναγόπουλος αποδεχόμενοι την πρότασιν του προέδρου ως στηριζομένην εις τον νόμον και το δίκαιον.
Αποφαινόμεθα
1) Να μεταφερθεί η έδρα της πρωτευούσης του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια.
2) Επίσης να μεταφερθώσι αμφότερα τα εκλογικά τμήματα του δήμου Τεγέας εκ του χωρίου Πιαλί εις το χωρίον Αχούρια και ως καταστήματα ψηφοφορίας να ορισθώσιν του μεν Α΄ τμήματος το δημοτικόν σχολείον Αχουρίων, του δε Β΄ ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου, αμφότερα έχουσι χώρον και κατάλληλα εισί απέχοντα αλλήλων περί τα 70 μέτρα, έχουσι πλατείας άνω των 3 χιλιάδων μέτρων έκαστον, ενώ τα υπάρχοντα καταστήματα ψηφοφορίας εν Πιαλί μήτε χώρον έχουσι μήτε πλατείας και κατά την ημέραν της εκλογής πάντοτε συμβαίνουν ατοπήματα και νοθείαι της εκλογής.
Εφ’ ω συνετάχθη η παρούσα πράξις επί παρουσία του δημάρχου Τεγέας, ήτις αναγνωσθείσα και βεβαιωθείσα υπογράφεται παρ’ ημών των λοιπών συμβούλων, ήτοι των Ν. Κοτσιαρίδου, Αθ. Καστραντά, Χρ. Πατέρα, Αλεξ. Αλεξοπούλου και Χρ. Πετράκου αρνηθέντων να υπογράψωσι προσκληθέντες, επίσης ηρνήθη και ο δήμαρχος Τεγέας Χρ. Χρηστόπουλος.
Ο πρόεδρος: Σπυρ. Π. Μπισμπίκης Τα μέλη: Δ. Παναγόπουλος Πέτρος Γιαννακόπουλος, Χρ. Γ. Μπούρης, Φίλιππος Γ. Καραγιάννης, Ι. Γ. Μουρόνης, Χρ. Παπακωνσταντίνου.
Όπως βλέπουμε οι Τεγεάτες φαίνεται πως ήταν ανέκαθεν επιρρεπείς ή κοινώς «για τα πανηγύρια». Σαν το Δήμαρχο Τεγέας. Δυο χρόνια του ζητάμε να στήσει σε μια άκρη ενός Γραφείου το Γραμματοκιβώτιο του Συνέσμου Φυσικού και Πολιτιστικού Περιβάλλοντος «Η ΑΡΕΘΟΥΣΑ», και αυτός κοιτάζει το Τέθριππο του Δήμου και σκέφτεται: Θα πέσει: Δε θα πέσει ο «ΗΝΙΟΧΟΣ»; Και μεις επαναλαμβάνουμε μηχανικά: Θα πέσει; Δε θα πέσει; Και αν πέσει ποιος θα μαζέψει τις πέτρες της μάντρας. Οι «ΜΑΝΤΡΆΧΑΛΟΙ» δεν είναι για τέτοια, αλλά για «τέτοια»
Βλέπετε τερατούργημα τα είδαν και οι εν Αθήναις πριν από 113 χρόνια, γιατί εκτός από αυτή την απόφαση «τέρας», δημοσιεύονται στο ΦΕΚ και όσα μνημονεύονται ώστε το Β.Δ. να ακολουθείται από ουρά που θυμίζει το γνωστό τέρας, τη Χίμαιρα (μπροστά λιοντάρι, στη μέση αγρίμι και στην ουρά φίδι).
Με τι μοιάζει το Δημοτικό Συμβούλιο Τεγέας, ας το βρουν μόνοι τους οι κ.κ. Δημοτικοί Σύμβουλοι. Δεν είναι δα και θέμα Μαθηματικών των Πανελληνίων Εξετάσεων.
Περιμένουμε και τρέχουμε σαν τη νύφη «ΑΡΕΘΟΥΣΑ».Που πήρε των ομματιών της, όχι γαιτί την ερωτεύθηκε ο ΑΛΦΕΙΟΣ, αλλά γιατί πήγε να την «πηδήξει». Οι νύφη ήταν παρθένα. Δεν είναι σαν την Τεγέα και σαν την. . . Την Εξουσία, να πούμε. Και σαν . . .(χώστε μόνοι σας ό,τι θέλετε. Ακόμα την ΑΠΟΓΡΑΦΗ της Ν.Δ.. Και εκεί γίνεται της π. . . .ς . . γίνεται)..
Πως μεταφέρουν την «έδρα» τους οι σηνερινοί Υπουργοί και Δήμαρχοι; Σύντομα και από καθ-έδρας. Αλλάζοντας κάθισμα!
Κύριε Δήμαρχε! Να υποβάλω το αίτημα στο Δήμαρχο Συρακουσών; Μήπως θα είχε καλύτερη τύχη!
Για την «ΑΡΕΘΟΥΣΑ»
Π. Δαλαμάγκας, Τεγεάτης.

ΔΗΜΟΣ ΤΕΓΕΑΤΩΝ

ΔΗΜΟΣ ΤΕΓΕΑΤΩΝ,
Η μόνη και τελευταία ελπίδα της Τεγέας.
Για,
Οικονομική ανάπτυξη,
Κοινωνική ευημερία,
Εκπαιδευτική αναβάθμιση,
Πολιτισμική αναγέννηση,
Αθλητική παρουσία.
Για,
Να ξαναγίνει η Τεγέα η πρώτη πόλη της Αρκαδίας.
Για,
Να ακουστεί και πάλι η φωνή των Τεγεατών σ’ όλο τον κόσμο.
ΔΗΜΟΣ ΤΕΓΕΑΤΩΝ.
Για,
Την Τεγέα,
Την Αρκαδία,
Την Ελλάδα.
Για τους Τεγεάτες όλου του κόσμου.
ΔΗΜΟΣ ΤΕΓΕΑΤΩΝ,
Τώρα,
Δεν υπάρχουν πια παρατάξεις.
Υπάρχει
Το Μεγάλο Όραμα
Και
Είκοσι χιλιάδες μάτια
Στραμμένα
Με πόνο και αγάπη
Στον τόπο που τους γέννησε,
Την Ιερή Γη της Τεγέας.
Ο μόνος δρόμος,
Για
Να ξαναγυρίσουν τα παιδιά μας στον τόπο τους.
Για
Να μιλάνε με περηφάνια τα εγγόνια για το σπίτι του παππού τους.
Για
Να ξανασμίξουμε όλοι μαζί
Σαν
Έλληνες Αρκάδες Τεγεάτες
Σαν άνθρωποι.
ΔΗΜΟΣ ΤΕΓΕΑΤΩΝ.
Για
να γίνουμε νοικοκυραίοι στον τόπο μας.
H
Mόνη και τελευταία ελπίδα
της ΤΕΓΕΑΣ.

(ΤΕΓΕΑ, 17 Αυγούστου 1986.)

Δεν είμαστε μαθητές σημαίνει...
------------------
Δεν είμαστε μαθητές σημαίνει...
απομακρυνόμαστε απ’ τη γνώση,
τη γνώση και τις φιλότιμες προσπάθειες του καθηγητή.

Σημαίνει αποξεχνάμε τις αρχές,
αυτές που είναι στοιχειώδεις για τη συμπεριφορά μας.
Κλειδαμπαρώνουμε τη μόρφωση
πίσω απ’ τα ψηλά, όμορφα κάγκελα της αποξένωσης.

Σημαίνει υψώνουμε ξύλινα τείχη γύρω απ’ τους εαυτούς μας
πιστεύοντας πως θα κυριαρχήσουμε χωρίς μόρφωση.

Σημαίνει είμαστε τρωτοί απ’ τις ριπές των εχθρών μας
και αφήνουμε την τύχη μας στη μοίρα.

Ξένοι, άδειοι απ’ τα εφόδια της γνώσης και της μάθησης
ευάλωτοι στο φύσημα του ανέμου.

Χαμένοι μες τα ψεύτικα μεγαλεία,
που μας προσφέρει η απανθρωπιά.
(Νεοελληνική Λογοτεχνία, Α΄ Λυκείου, 1996-97).

Δελτίο Καιρού

Φόρεσε
Τα τρύπια παπούτσια της Άνοιξης
Και τρέξε να με βρεις
Στη φωτιά του καλοκαιριού.

Όπως τότε,
Που μας έπνιγαν τα αισθήματα
Και κρύβαμε την καρδιά μας.

Τώρα ταξιδεύεις
σε πελάγη άγνωστα.
Όμως το σκαρί σου
Δεν είναι πια
Για μεγάλες τρικυμίες.

Γι’ αυτό πρόσεχε
Στο φως του φεγγαριού
Να διαβάζεις προσεχτικά
Κάθε βράδυ
Το «Δελτίο Καιρού».

Και προπαντός
Την αναγγελία θυέλλης
Την ίδια πάντα ώρα:
Σ’ αγαπώ.

(Τεγέα, 6 Σεπτεμβρίου 1994).

ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟ


Με φύτεψε η μωρία

ενός παρανοϊκού Δικτάτορα.

Με παράχωσε η ευφυΐα

ενός ευγενή Δημοκράτη.

Σαπίζω κάθε μέρα

μέσα στην άγνοια της ανθρώπινης ερημίας.

Το μόνο που ξέρω είναι πως

δε θα φυτρώσω ποτέ.

Υπογραφή: Ιρακινός Στρατιώτης.


(Σημείωση: Αυτό είναι κατάλληλο μόνο για μεγάλους).


(Για την αντιγραφή: Παναγιώτης Δαλαμάγκας).

Η Γεννήτωρ Πόλις. Στο Γεννήτορα της Δημοκρατίας.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
---------------------------------
Δεν είναι αρκετό να στήνεις ένα τιμητικό μνημείο, όπως είναι η προτομή του μεγάλου Αρκάδα Πολιτικού, που βρίσκεται στον περίβολο του Κήπου του Δικαστικού Μεγάρου Τριπόλεως. Εργο πνοής, μεταξύ των πολλών που άφησε ο Δήμαρχος Τάσος Σεχιώτης στην πόλη μας. Που είναι χαρακτηριστικά της δημιουργικής του πορείας στην Τρίπολη με την οποία είχε τόσο ταυτιστεί. Ο Σεχιώτης της Τρίπολης και η Τρίπολη του Σεχιώτη.
Μια μαρμάρινη προτομή πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά της άμεσης επικοινωνίας με το θεατή. Και να του δίνει, σύμφωνα και με τις αρχές οικονομίας της γλώσσας, την ταυτότητα του εικονιζόμενου και τιμώμενου προσώπου.
Όνομα και τόπος γέννησης είναι μια απλή εξωτερική περιγραφή. Δε δίνουν και δεν μπορούν να δώσουν τα ποιοτικά χαρακτηριστρικά του εικονιζόμενου, που αποτελούν την ουσία της ιστορικής του ύπαρξης. Η ουσία της ιστορίας είναι το «ΓΙΑΤΙ».
Με αυτό τον τρόπο, χαράσσοντας το σχόλιο που προτάσσουμε στο σημείωμά μας, το μνημείο περνάει στο χώρο της ιστορίας, του ιστορικού γίγνεσθαι.Με το διπλό αυτό χαρακτηρισμό και αιτιολόγηση. Γιατί, είναι: Η Πόλη που τον γέννησε. Και είναι τιμητική προσφορά σ’ αυτόν. Γιατί είναι: Ο Πατέρας της Δημοκρατίας.
Και με την ευκαιρία αυτή προσθέτουμε την πρόσκληση των Λεβιδιωτών:
«Ο Σύλλογος Λεβιδιωτών Αττικής «Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ» τελεί επιμνημόσυνη δέηση στον τάφο του Αλέξάνδρου Παπαναστασίου στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, την Κυριακή, 14 Νοεμβρίου 2004, ώρα 11.30 π.μ.. Καλείσθε να τιμήσετε με την παρουσία σας την εκδήλωση. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ».
Το σημείωμα αυτό και η πρόταση είχαν ωριμάσει από καιρό. Τη γράφω σήμερα σαν προσωπικό χρέος και μνημόσυνο. Ελπίζω ο κ. Σωτηρόπουλος, με την ιδιότητα του Δημάρχου, να βάλει έναν απλό τεχνίτη να χαράξει τα λίγα αυτά γράμματα. Είναι ένα αναγκαίο συμπλήρωμα του μνημείου.
Βλέποντας όμως τα πράγματα από τη σκοπιά της Μεγάλης Πόλης αντιλαμβανόμαστε πως χρειάζεται κάτι περισσότερο. Μια απλή προτομή, για το δεύτερο σημαντικό πρόσωπο της Τρίπολης ( η πρωτιά ανήκει στον Κολοκοτρώνη) φαντάζει μικρή για το μέγεθος του Α. Παπαναστασίου. Το σπίτι που γεννήθηκε (βρισκόταν στην οδό ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε΄ , απέναντι από το Επισκοπείο), «εξαφανίστηκε» στη διάρκεια της Πρώτης Δημαρχίας Δ. Σωτηρόπουλου. Η πολυκατοικία που οικοδομήθηκε στη θέση του κατεδαφισμένου σπιτιού, παραμένει ένα «ΒΩΒΟ ΜΝΗΜΕΙΟ». Σιωπής, Ενοχής και Αγνοιας!
Χρέος της Δημοτικής Αρχής είναι να μελετήσει τα δύο συγκεκριμένα σημεία μνήμης του Α. Παπαναστασίου, του σπιτιού που γεννήθηκε ο ίδιος και του χώρου που φιλοξενεί την προτομή του. Και να τα αναδείξει όπως ταιριάζει στην Πόλη και τον Ανδρα.
Παναγιώτης Φ. Δαλαμάγκας

TEΓΕΑ ’97

Εδώ,
οι μικροί μικραίνουν.
Οι τιποτένιοι
ξεπερνούν το τίποτα.
Λες,
και η Θεοτόκος γέννησε το Χριστό,
και μίσεψε.
Και η λάσπη βρώμικη
αιώνες ώδινε και γέννησε το διάβολο.

Α τ ύ χ η μ α.
----------------------------
Π
ροσοχή στις αντιδράσεις.
Τα διαλύματα, τους ηλεκτρολύτες.
Και το νερό απόλυτα καθαρό.

Και γέμισε το εξώφυλλο
κόκκινα και κίτρινα τριαντάφυλλα.
Υδρογόνο, δύο. Οξυγόνο, ένα.
Δ
ύο και ένα κάνουν ένα.
΄Ενα άδειο μπουκάλι κόκα-κόλα,
που γέμισε με ταπωμένα
τα φύλλα του τελευταίου μαθήματος.

Κ
αι έγινε το κακό,
όταν ήλθε η διψασμένη
και πάντα απρόσεχτη Μαρία.
΄Ολη μέρα την τρέχαμε στα νοσοκομεία.
Κ
αι τώρα,
τόλμα πάλι να ξαναπείς
πόσο όμορφα μιλάει ο κ. Καθηγητής
και πως είμαστε όλοι ανεξαιρέτως
Ερασταί της Χημείας.


Αθήνα,5/11/1994

(Για την Ιστορία).

Αποχαιρετισμός.

Δε μετρώ τίποτα.
Μόνο τις στιγμές που μου λείπεις.
Κι αυτό το αμήχανο βλέμμα σου.

Όλα έγιναν τόσο βιαστικά.


Ευχολόγιο

Αυτή η κόλαση της ψυχής
Είναι ο Παράδεισος των διαβόλων.

Ευλογημένε!



Εξομολογήσεις

Τον έβλεπα που στράβωνε
Στις σκάλες του Σχολείου.
Και ομολόγησα συντετριμμένος.

Αυτός,
Ήταν γεννημένος για Διευθυντής!

Απόσπασμα μαθήματος.

(Η ποίηση είναι)

Η ποίηση είναι πορεία
με τα μάτια της ψυχής.
Το μικρό παιδί του τυφλού Τειρεσία.

Διαρκής σταδιοδρομία
στον κόσμο της καρδιάς.
Χωρίς το φόβο κριτών
και Ελλανοδίκου Επιτροπής.

Μια ανοδική πορεία
από τη φύση των ζώων
στον κόσμο του ανθρώπου.

Έκσταση.

Η ποίηση είναι ατέλειωτη εκδρομή
με τα μάτια της ψυχής.

Τελικά,

Είναι ελευθερία.

(16-10-1995)

Απορίας άξιον
----------------------
Δεν είναι που σταδιοδρόμησα
Αντί της Αλτεως
Στους τέσσερις τοίχους
Ενός πανάθλιου σχολείου.

Ούτε ακόμα είναι
Ότι τελικώς απολήψομαι
Αντί Κοτίνου
Πιστοποιητικόν Τελευτής.
Στέφανος εξ ακανθών.
Ετελεύτησεν ευδοκίμως. . . .
Ούτε που μου έλειψε ο Ιμερος Ζωής.

Γιατί,
Ο μεγάλος μου καημός
Κι αυτό που με παραζώνει
Και καίει τα σπλάχνα μου
Νύχτα και μέρα
Είναι που δεν μπόρεσα να μάθω
Αν τελικά ο Αρης κάπου
Στο δακτυλικό εξάμετρο του Ομήρου
Καταγλώτισε την Αφροδίτη.

Και δυστυχώς,
Όπως πήγαν τα πράγματα,
Δε θα το μάθω ποτέ.
(Ευθυμιοπούλου, 12-4-1995)
Για την αντιγραφή.Παναγιώτης Δαλαμάγκας.

Άξιζε τον κόπο.
..........
Όταν συλλαβίζεις με τα μάτια σου
τους τέσσερις τοίχους του Γραφείου...
Τα ίδια και τα ίδια και τα ίδια.
Να θυμάσαι πάντα πως
κάποιος άλλος ταξιδεύει
με τους χτύπους της καρδιάς σου.

Ίσως κάπου να συναντηθείτε.
Αλλά όμως μην ξεχνάς ποτέ
να υφαίνεις και να ξυφαίνεις
τον πέπλο των αναμνήσεων.

Ο κόσμος είναι και μικρός και μέγας,
όπως ήταν και τον καιρό
του μεγάλου Οδυσσέα.

Για τη Σχεδία της Επιστροφής
χρειάζεται μόνο
το μικρό δάσος
των ευγενών αισθημάτων.

Στη ρίζα του καθενός
μην ξεχάσεις να βάλεις
το δάκρυ της χαράς και του πόνου.

Και να θυμάσαι πάντα.
Άξιζε τον κόπο να γνωριστούμε.

Αντίοχος,ο Μουσικός.

Αντιόχου Επιφανούς,του Μουσικού,
η αφάνεια
είναι πάντα παρούσα.
Δεν έχτισε αυτός
καλλιμάρμαρο το σχολείο.
Έστησε όμως τις πέτρινες βαθμίδες
μιας αλλιώτικης κλίμακας
που μας αφήνει ν’ ανεβούμε
και να τον αντικρίσουμε από πολύ σιμά.
Είχε αυτό το μαρμάρινο πρόσωπο
που δίνει την αιωνιότητα ενός
μνημείου στην καρδιά μας.
΄Αγαλμα σε καλλιμάρμαρο ναό.

Κέρκυρα,1986.